1998-08-00 - document - CPN-M२०५५-०४-०० - दस्तवेज - नेकपा-मा

Archive ref no: NCA-18649 अभिलेखालय सि. नं.: NCA-18649

आधारइलाका निर्माणको महान् चरणमा प्रवेशको पहिलो योजनाको समग्र दस्तावेज

  1. वर्तमान परिस्थितिका केही मुलभूत विशेषताहरू
  2. पार्टी इतिहाससंग सम्बन्धित केही कुराहरू
  3. ऐतिहासिक पहलदेखि तेस्रो योजनासम्म जनयुद्धको संक्षिप्त सिंहावलोकन
  4. जनयुद्धको अनुभव र केही महत्त्वपूर्ण प्रश्नहरू
  5. दुईलाइन संघर्ष र पार्टी सुद्धीकरणको प्रश्न
  6. नयाँ चरणको नयाँ योजना
"मानव जातिको इतिहासमा नष्ट हुन लागेका सबै प्रतिक्रियावादी शक्तिहरू क्रान्तिकारी शक्तिहरूका विरुद्ध तीब्रताका साथ युद्ध गरी छाड्छन्। केही क्रान्तिकारीहरूले उनीहरूको यस भित्री खोक्रोपन तर बाहिरी शक्ति देखेर केही समय भ्रममा पनि पर्न बेर छैन, उनीहरू के कुरालाई देख्न सक्दैनन् भने उनका शत्रुहरू आफ्नोे अन्तिम अवस्थामा पुगिसकेका छन्, बरु आफै" पो विजयको नजिक पुग्न लागेका छन्।" - माओ त्से तुङ

प्रिय कमरेडहरू,

तीन वर्षनपुग्दै जनयुद्ध आफ्नोे विकासको नया" चरणमा आइपुगेको छ। प्रतिक्रियावादी वर्गको दमनको स्तर र जनताको प्रतिरोधको अवस्था दुवैले युद्धको नया" चरणमा प्रवेशको स्पष्ट सङ्केत गरिरहेका छन्। आज जनयुद्धको महान्् प्रक्रियाले विचार, सङ्गठन र सङ्र्घष्ाका समग्र पक्षमा गुणात्मक फड्कोको आवश्यकता खट्खटाइरहेको छ। वर्गसङ्र्घष्ा र अन्तरसङ्र्घष्ाका समस्याहरूले नया" स्तरबाट समाधानको माग गरिरहेका छन्। विचार, योजना र सङ्कल्पमा नया" स्तरको एकता हासिल नगरी पार्टी आफ्ना अगाडिका कार्यभारहरूलाई ठीक ढङ्गले वहन गर्न सक्नेछैन। आज पार्टी अगाडि सयौं अमर शहीदद्वारा रक्तरञ्जित जनयुद्धका विगत अनुभवहरूको सार खिच्ने र नया" चरणका विशेषताहरूको वस्तुवादी आ"कलनसहित महान्् फड्कोको समग्र योजना तयार पार्ने गम्भीर कार्यभार रहेका छन्। विषयवस्तु र परिस्थितिको यही गम्भीरतालाई आत्मसाथ गरेर नै विविध कठिनाइका बाबजुद अधिकतम् जनवादी तरिकाद्वारा सही निष्कर्षा पुग्ने उद्देश्यले के.स. को यो बिस्तारित वैठकको आयोजना गरिएको छ। मालेमाका अपराजेय सिद्धान्तहरूको निर्देशन र इतिहासको जिम्मेवारी गहिरास"ग विचार गरेर खुल्ला र स्वस्थ छलफलद्वारा नया" चरणको नया" योजना तयार पार्ने र त्यसरी पार्टी जनयुद्धलाई महान्् फड्कोतिर डोर्‍याउन यो के.स.को बिस्तारित वैठक सफल हुने कुरामा कुनै शङ्का छैन।

१) वर्तमान परिस्थितिका केही मुलभूत विशेषताहरू

(क) संसदीय प्रजातन्त्रको खोल ओढाएर अर्ध-सामन्ती एवम् अर्ध-औपनिवेशिक आर्थिक, सामाजिक संरचनाअर्न्तर्गत आफ्नोे राज्यसत्ताको आयु लम्ब्याउने देशी-विदेशी प्रतिक्रियावादीहरूको षडयन्त्रलाई जनयुद्धको तीव्र विकासले नाङ्गेझार पार्दै लगेको छ। जनयुद्धको विकासको गुणात्मक प्रक्रियाबाट तिल्मिलिएको प्रतिक्रियावादी वर्ग आफैले आज संसद, संसदीय पार्टर्ी ीसंसदीय-संविधान, नियम-कानुन, मूल्य-मान्यतालाई धोका र "देेखाउने दा"त" प्रमाणित गर्दै सार र रूप दुवै अर्थमा जनताका विरुद्ध चरम फासीवादको अभ्यास गरिरहेको छ। यसले नेपाली प्रतिक्रियावादी शासक वर्गको वैचारिक एवम् राजनीतिक सङ्कटलाई मात्र होइन बरु त्यसको दिवालियालाई प्रमाणित गर्दछ। त्यस्तै यसले महान् जनयुद्धको ऐतिहासिक औचित्यलाई मात्र होइन बरु यसको गुणात्मक विकासलाई प्रमाणित गर्दछ। आज नेपाली समाजको राजनीतिक परिस्थितिको एउटा मूल विशेषता पुरानो सत्ताको फासीवादमा पतन र जनताको जनवादी नया" जनवादी सत्ताको ऐतिहासिक जन्मको प्रक्रिया हो।

(ख) वस्तुगत रूपले चर्को आर्थिक-राजनीतिक सङ्कटको प्रक्रियाबाट गुज्रिरहेको भएपनि आत्मगत रूपले साम्राज्यवादी विश्वव्यवस्था अँझै पनि धेरै बलियो छ। साम्राज्यवादी विश्वव्यवस्थाका प्रतिनिधिहरूलाई यो कुरा राम्रोस"ग थाहा छ कि आजको विश्वमा माओवादी आन्दोलन नै उनीहरूको विश्वव्यवस्थाका अगाडि रहेको सबैभन्दा ठूलो चुनौती हो। विश्वको कुनै पनि एउटा देशमा यो आन्दोलन सफल भयो भने त्यसले विश्वव्यापी जनक्रान्तिको आ"धी सृष्टि गर्ने वास्तविकतालाई बुझेका साम्राज्यवादी र प्रतिक्रियावादीहरूले विश्वको कुनै पनि भागमा उठ्ने माओवादी आन्दोलन दबाउन पूरै जोड गर्दछन्।

नेपालमा व्यापक जनसमुदायको सहभागितासहित निकै तीव्र वेगमा अघि बढिरहेको माओवादी जनयुद्धमा साम्राज्यवादी र विस्तारवादीहरूले समेत आफ्नोे मृत्युको घण्टी बजिरहेको देखेका छन्। यसै कारण अमेरिकी साम्राज्यवाददेखि भारतीय विस्तारवादसम्मले यो महान् जनयुद्धका विरुद्ध आफ्ना षडयन्त्रमूलक गतिविधिहरूलाई तीव्र पारिरहेका छन्। आज दक्षिण एसियामा नेपाल, भारत, श्रीलङ्का, बङ्गलादेश जस्ता देशहरूमा क्रमशः शक्ति सञ्चय गर्दै अघि बढिरहेको जनताको आन्दोलन साम्राज्यवादी विश्वव्यवस्थाका लागि प्रत्यक्ष खतरा बनिरहेको छ। परमाणु अस्त्रको विकास र युद्धको धम्कीद्वारा दक्षिण एसियाकै दादा बन्ने सपना देखिरहेको भारतीय विस्तारवादले वस्तुतः यस क्षेत्रकै जनताको क्रान्तिकारी आन्दोलन दबाउने ठेक्का लिएको छ।

प्रतिक्रियावादीहरूको त्यो षडयन्त्रका विरुद्धमा नया" परिस्थितिमा यो पनि सत्य साबित भइसकेको छ कि मालेमाका आधारमा अघि बढ्ने कुनै पनि देशको क्रान्तिकारी आन्दोलनले छिट्टै विश्वभरिका साम्राज्यवाद र विस्तारवादबाट शोषित-पीडित जनसमुदायको सहयोग-र्समर्थन प्राप्त गर्दछ। त्यसबाट विश्वर्सवहारा क्रान्तिको नया" लहर क्षितिजमा देखापर्दै गएको तथ्यलाई नै पुष्टि गर्दछ। नेपाली जनयुद्धले तीन वर्षपूरा नगर्दै सामान्यतः विश्वभरिका क्रान्तिकारीहरूको र विशेषतः दक्षिण एसियाका क्रान्तिकारी जनसमुदायको जुन र्समर्थन प्राप्त गरेको छ, त्यो नै वास्तविकताको अभिव्यक्ति हो।

र्

वर्तमान परिस्थितिको यो विशेषताले नेपाली क्रान्तिको प्रतिकूलता र अनकूलता तथा यसको भीषण एवम् महान् चरित्रलाई इङ्गित गर्दछ। यो स्थितिमा साम्राज्यवाद-विस्तारवाद विरोधी क्रान्तिकारी शक्तिहरूका बीचका साझा रणनीति र संयोजित जनकारबाहीको आवश्यकता र सम्भावना गुणात्मक रूपले बढेर गएको तथ्यमा हामी स्पष्ट रहनर्ुपर्दछ। विश्व स्तरमा क्रान्तिकारी अन्तर्रर्ााट्रयतावादी आन्दोलन -रिम) र दक्षिण एसिया स्तरमा यहा"का क्रान्तिकारी पार्टर्ीीस"ग मिलेर त्यस किसिमको योजना निर्माणमा अविलम्ब पहलको खा"चो छ। नेपाली जनयुद्ध विकासको तीव्रता र प्रतिक्रियावादी दमनको क्रूरताको कारण यस प्रश्नमा हामीले र्सवाधिक ध्यान दिनर्ुपर्दछ।

(ग) नेपालमा आज प्रतिक्रियावादी वर्गले जनताका विरुद्ध चलाइरहेको फासीवादी फौजी अभ्यासको राजनीतिक औचित्यसिद्ध गर्ने सामर्थ्य गुमाउ"दै गएको छ। तर पनि जनयुद्धको विकासस"गै आपसी अन्तरविरोधमा जेलिएका आफ्नै वर्गका विभिन्न राजनीतिक गुटहरूका बीचमा सहमति कायम गर्ने षडयन्त्रमा देशी र विदेशी प्रतिनिधिहरू लागिरहेका छन्। अहिले प्रतिक्रियावादी तत्त्वहरूले उराल्ने गरेको कथित राष्ट्रिय सहमतिको नारा वस्तुतः जनता र जनयुद्धका विरुद्ध प्रतिक्रियावादी वर्गको एकताको आवश्यकताकै अभिव्यक्ति हो। आफ्नोे ऐतिहासिक सीमा र चरित्रका कारण त्यस प्रकारको सहमति उनीहरूका लागि धेरै कठिन भए पनि अन्ततः जनता र जनयुद्धका विरुद्ध उनीहरू राजनीतिक दृष्टिले एक हुने कुरामा कुनै शङ्का छैन। नेपालको वर्तमान सर्न्दर्भमा त्यो कथित राष्ट्रिय सहमतिको अर्थ व्यवहारमा पुराना र कम्युनिस्ट खोल ओढेका नया" प्रतिक्रियावादीबीचको एकता हो। संशोधनवाद अन्ततः देश र जनताका विरुद्ध फासीवादकै अङ्ग हुने तथ्य नेपालमा पुनः प्रमाणित भएको छ। अहिले साम्राज्यवाद र विस्तारवादको इसारामा गिरिजा सरकारले चलाइरहको फासीवादी र राष्ट्रघाती अभ्यासमा एमाले गुटको प्रत्यक्ष र निर्ण्ाायक सहयोग तथा माले गुटको त्यही सरकारमा सहभागिता यसका ज्वलन्त उदाहरणहरू हुन्।

प्रतिक्रियावादी वर्गको त्यो कथित सहमतिको षडयन्त्रका विरुद्ध जनयुद्धको विकासले देशका तमाम वामपन्थी, प्रगतिशील, देशभक्त र जनवादी शक्तिहरूका बीच व्यापक संयुक्त सङ्र्घष्ाको आवश्यकता र सम्भावनालाई पनि गुणात्मक रूपले बढाइदिएको छ। त्यस प्रकारको मोर्चाको आधार सामन्तवाद र साम्राज्यवाद विरोधी उत्पीडित वर्ग, जाति, जनजाति र क्षेत्रका जनताको व्यापक एकता हो भन्ने कुरा स्पष्ट नै छ। जनताको त्यस प्रकारको व्यापक एकताका भ्रुणहरू विविध रूपमा देशभरि नै देखापरिरहेका छन्। अतः आजको राजनीतिक परिस्थितिको अर्को मूलभूत विशेषता प्रतिक्रियावादी वर्गको कथित राष्ट्रिय सहमतिको विरुद्ध र्सवहारा वर्गको नेतृत्वमा जनताको व्यापक एकताको ठोस आधार तयार हुनु हो।

(घ) तत्कालीन दृष्टिले प्रतिक्रियावादी वर्गले उपरोक्त प्रकारको सहमतिलाई संसदीय निर्वाचनको प्रश्नमा मर्ूर्तीकरण गरेर जनयुद्धको विरुद्ध प्रयोग गर्न चाहन्छ। त्यसका लागि आपसमा जतिसुकै विरोध र असहमति भएपनि आफ्नोे सत्ताको रक्षा गर्न बढीभन्दा बढी राजनीतिक गुट र व्यक्तिहरूलाई संसदीय निर्वाचनमा सहभागी गराउनलाई सामन्तवाद र साम्राज्यवादका प्रतिनिधिहरूले विशेष रणनीति बनाउने छन्। अहिलेदेखि नै संसदवादी गुटहरूका सम्पर्ूण्ा क्रियाकलापहरू आगामी संसदीय निर्वाचनको वरिपरि घुम्न सुरु गरिसकेका छन्। यतिबेला प्रतिक्रियावादीका वास्तविक नाइकेहरू संसदीय व्यवस्थाको जतिसुकै भण्डाफोर गरे पनि धेरैले संसदीय निर्वाचनको उपयोग मात्र गराउन सकिएमा त्यसलाई आफ्नोे विजयको रूपमा हर्ेर्नेछन्।

जनयुद्धको विकास र आजको राजनीतिक परिस्थितिले पुराना संशोधनवादी गुटहरू मात्र होइनन् भण्डाफोरको नाममा संसदीय निर्वाचनको "उपयोग" गर्ने भन्ने नवसंशोधनवादी र सुधारवादी गुटहरू समेत प्रतिक्रियावादी वर्गको फासीवादी रणनीतिको अङ्ग बन्ने स्थितिलाई सतहमा ल्याइदिएको छ। पुरानो सत्तालाई बचाउन सहयोग गर्ने वा र्सवहारावर्गको नेतृत्वमा नया"जनवादी सत्ताको निर्माणमा सहयोग गर्ने भन्ने प्रश्न आज अत्यन्त तिखोरूपमा संसदीय निर्वाचनमा अपनाउने नीतिमा अभिव्यक्त हु"दैछ। विगत स्थानीय निर्वाचनमा देशका विभिन्न भाग र मुख्यतः पश्चिम नेपालमा जनताको आम वहिष्कार एवम् नया"जनवादी सत्ताको भु्रणहरूको विकासबाट मर्माहत भएको प्रतिक्रियावादी वर्ग आगामी संसदीय निर्वाचनमा साम, दाम, दण्ड, भेदका सबै उपायद्वारा नया" सत्ताको विकास प्रक्रियालाई ध्वस्त पार्न चाहन्छ।

यसको ठीक विपरित नया" परिस्थितिले र्सवहारावर्गको राजनीतिक पार्टर्ीी अगाडि सिङ्गो संसदीय व्यवस्था एवम् पुराना र नया" संसदवादी गुटहरूको फासीवादी सारतत्त्वलाई उदाङ्गो पारी व्यवहारिक रूपले स्थानीय स्तरबाट र राजनीतिक रूपले केन्द्रीय स्तरबाट समेत प्रतिक्रियावादी सत्ताका विरुद्ध समानान्तर नया" जनवादी सत्ताको विकास गर्ने सम्भावनालाई पनि प्रबल बनाएको छ। पुरानो सत्ता वा नया" सत्ता - अबका दिनमा नेपाली राजनीतिको केन्द्रीय मुद्दा बन्नेछ र त्यो बन्नै पर्दछ। यो परिस्थितिले हाम्रा अगाडि नया" सत्ताका बारेमा अत्यन्त गम्भीरतापर्ूवक सोच्न, देशका तमाम जनपक्ष शक्तिहरूलाई नया" सत्तामा सहभागिताका लागि अपिल गर्ने तथा त्यसका लागि उपयुक्त विधि र संरचनाको विकासद्वारा अविलम्ब पहलकदमी हातमा लिने अवसर प्रदान गरेको छ। ठूलो राष्ट्रिय बहसद्वारा अनिवार्य रूपमा चल्ने अन्तरविरोधलाई उपयोग गर्ने तथा नया" सत्तालाई अझै गुणात्मक स्तरबाट स्थापित गर्ने अवसरका रूपमा हामीले यो परिस्थितिलाई प्रयोग गर्न योजनावद्ध प्रयास थाल्नु अनिवार्य छ।

(ङ) यतिबेला प्रतिक्रियावादी सत्ताको फाँसीवादी गिरिजा सरकारले आफ्नोे नीति, कार्यक्रम र बजेटलाई आगामी संसदीय निर्वाचनलाई मध्यनजर गरेर नै अघि सारेको छ। सार र रूपको बीचमा भयानक अन्तरविरोध हुनु प्रतिक्रियावादी वर्गको चरित्र हो। सरकारको नीति, कार्यक्रम र बजेट पनि त्यही अन्तरविरोधको अभिव्यक्तिका रूपमा रहेको छ। आफ्नोे राष्ट्रघाती र जनविरोधी सारलाई कथित "कर्ण्र्ाा्रय" शब्दजालले ढाकिएको रूपमा प्रस्तुत गर्न सरकारले सकेजति कसरत गरिरहेको छ। दुवैमा एउटा कुरा भने देखापर्दछ कि जनता र जनयुद्धका विरुद्ध नै कार्यक्रम र बजेट परिलक्षित छन्। सङ्कटग्रस्त राष्ट्रियता र जनताको अवस्थामा बजेटपछि जनजीविकाको सङ्कट पनि झन् चर्काे भएको छ। यो स्थितिमा सरकारको नीति, कार्यक्रम र बजेटमा रहेको राष्ट्रघाती एवम् जनविरोधी सारतत्त्वलाई उदाङ्गो पार्न जनता र जनयुद्धका विरुद्ध भइरहेको षडयन्त्रलाई चिर्न राजनीतिक भण्डाफोरलाई नया" स्तरबाट चलाउन आवश्यक छ।

(च) यस बीचमा देशका राजनीतिक गुट र शक्तिहरूमा केही महत्त्वपर्ूण्ा हेरफेर भएको छ। पहिलो कुरा त अर्ढाई वर्षो जनयुद्धको नेतृत्वका क्रममा हाम्रो पार्टर्ीीे.क.पा.-माओवादी) देशको एकमात्र क्रान्तिकारी र शक्तिशाली पार्टर्ीी रूपमा स्थापित भएको छ। माओवादी जनयुद्ध प्रतिक्रियावादी सत्ताका विरुद्ध एकमात्र क्रान्तिकारी वैकल्पिक शक्ति बन्न पुगेको छ।

प्रतिक्रियावादी वर्गको सबैभन्दा राष्ट्रघाती एवम् फासीवादी तत्त्वको रूपमा ने.का. र त्यसको पनि मुख्यतः गिरिजा गुट बन्नपुगेको छ। यसै बीचमा रा.प्र.पा. दर्ुइ गुटमा विभाजित भएको छ। भारतीय बिस्तारवादको दलालीमा थापा गुट उग्र भए पनि दुवैको बीचमा खास अन्तर नभएको, प्रतिक्रियावादी गुट नै रहेको कुरा स्पस्ट नै छ।

यस बीचमा राजा र दरबारको भूमिकामा कुनै खास अन्तर देखापरेको छैन। आ-आफ्नोे स्थिति मजबुत पार्न उपयुक्त मौकाको ताकमा रहेको कुरामा भने हामी पूरै र्सतर्क रहनर्ुपर्दछ। संसदीय गुटहरू असफल भइसकेपछि प्रत्यक्षतः दरबारलाई नै नरसंहार र फासीवादको नेतृत्व गर्न साम्राज्यवादले अघि र्सार्नसक्ने कुरामा स्पष्ट रहनर्ुपर्दछ। त्यस प्रकारका षडयन्त्रका विरुद्ध जनसमुदायलाई सचेत तुल्याउन क्रान्तिकारीहरूले निरन्तर प्रयास गर्नुपर्दछ।

दक्षिणपन्थी संशोधनवाद ह"ुुदै प्रतिक्रियावादमा पतन भएको एमाले गुटको विभाजन यस बीचमा देखापरेको एउटा महत्त्वपर्ूण्ा घटना हो। तत्कालीन दृष्टिले यो विभाजनबाट प्रतिक्रियावादी वर्गको चरम फासीवादी तप्काले फाइदा उठाए पनि दर्ीघकालीन दृष्टिले संशोधनवादी गद्दारहरूको भ्रमबाट नेपाली जनतालाई मुक्त गर्न यसबाट राम्रो सहयोग पुग्नगएको छ। एमाले र माले बन्न पुगेका दुवै गुटहरूको प्रतिक्रियावादी चरित्रमा कुनै अन्तर आएको छैन बरु विभाजनपछि दुवै गुटहरू प्रत्यक्ष एवम् परोक्षरूपले फासीवादी गिरिजा गुटको चेसको गोटीमा परिणत भएका छन्। यस सर्न्दर्भमा एमाले गुट चरम राष्ट्रघाती र फासीवादीका रूपमा देखापरेको छ। त्यसको तुलनामा माले गुटले आफ््नो प्रतिक्रियावादी चरित्रलाई केही राष्ट्रवादी नारा दिएर ढाकछोप गर्न खोजिरहेको कुरालाई भने ध्यान दिनर्ुपर्दछ। यसै आधारमा उनीहरूको भण्डाफोरमा अझै जोड दिनर्ुपर्दछ।

विभिन्न मध्यमार्गी नवसंशोधनवादी गुटहरू काफी नाङ्गिएर गएका छन्। अन्य गुटको तुलनामा जनयुद्धको विरुद्ध निकृष्ट ढङ्गले खडा हुने र प्रतिक्रियावादी वर्गलाई सहयोग पुर्‍याउने काममा मोहनविक्रम नेतृत्व सबैभन्दा नाङ्गोरूपले अगाडि आएको छ। विचारमा माओवादको विरोध, राजनीतिमा प्रतिक्रियावादी सत्तामा समेत सहभागी हुने मान्यता र आचरणमा कैयौं प्रतिक्रियावादी गुटभन्दा तल्लो स्तरमा उत्रेर जनयुद्धको विरुद्ध विषवमन गर्ने आफ्ना क्रियाकलापले मसाल नेतृत्वगुटले आज आफूलाई वस्तुतः दलाल र प्रतिक्रियावादउन्मुख समूहका रूपमा खडा गराउ"दै लगेको छ। अतः नेतृत्वको त्यस प्रकारको दलाली र प्रतिक्रियावादउन्मुख चरित्रका विरुद्ध त्यहा"भित्र इमान्दार क्रान्तिकारीहरूले सङ्र्घष्ा गरिरहेको वास्तविकतालाई ध्यान दि"दै मसाल नेतृत्वलाई दलाल र प्रतिक्रियावादउन्मुख समूहका रूपमा भण्डाफोर गर्न जरुरी भएको छ।

यस बीचमा एकता केन्द्रमा राजनीतिक रूपले केही सकारात्मक प्रगति देखापरेको छ। तर, त्यो प्रगति मूलतः राजनीतिक कार्यदिशाको रूपपक्षमा नै सीमित रहेको छ। सारमा वैचारिक दृष्टिले सारसङ्ग्रहवाद र राजनीतिक दृष्टिले दक्षिणपन्थी सुधारवादबाट यो समूह अगाडि बढ्न सकेको छैन। यसलाई त्यसै रूपमा बुझेर वैचारिक र राजनीतिक सङ्र्घष्ालार्इर्र्अगाडि बढाउनर्ुपर्दछ।

(छ) आफ्नोे विकासप्रक्रियामा जनयुद्धले देशको असमान विकासको अवस्थाअनुसार विभिन्न प्रकारका इलाकाहरूको विशेष स्थिति पैदा गराएको छ। मुख्यरूपमा पश्चिम नेपालका निश्चित इलाकाहरू जनवादी सत्ताको व्यवहारिक अभ्यासको स्तरमा पुगेका छन्। यस प्रकारका इलाकाहरूमा स्थानीय वर्गदुस्मन र प्रतिक्रियावादी सत्ताको स्थानीय फौजी शक्ति उल्लेखनीय हदसम्म पराजित भएका छन्। पुरानो सत्ताले त्यहा" आफ्नोे नियन्त्रण कायम गर्न केन्द्रीय सैन्य शक्तिलाई विशेष अभियानअर्न्तर्गत लानुपरिरहेको छ। फेरि पनि जनाधारको पर्ूण्ा अभावका कारण उनीहरूको त्यस प्रकारको अभियान एउटा बहुलÝीपर्ूण्ा फासीवादी अभियान मात्र साबित भैरहेको छ। पार्टर्ीी जनताले आफ्नोे त्याग, बलिदान र सिर्जनाको बलमा ती इलाकाहरूमा नया" सत्ता निर्माणको प्रक्रियालाई अगाडि बढाइरहेका छन्।

उपरोक्त प्रकारका इलाकाहरूको वरिपरि क्रमशः अर्का यस्ता इलाकाहरूको विकास भैरहेको छ। जहा" पार्टर्ीीे जनाधार द्रूत गतिमा विकास भैरहेको छ। छापामार गतिविधिहरू बढिरहेका छन् तर जनवादी सत्ताको व्यवहारिक अभ्यासको स्तरमा पुग्न आवश्यक स्थानीय वर्गदुस्मनको सफाया र वर्गदुस्मनको सैन्य शक्तिलाई पराजित गर्ने काम भैसकेका छैनन्।

तेस्रो प्रकारका इलाकाहरूमा दुस्मनको गढ रहेको सहरी एवम् तर्राईका कतिपय सुगम जिल्लाहरू पर्दछन्। त्यहा" जनयुद्धका पक्षमा जनआकर्षा बढेर गएको छ। पार्टर्ीीे तर्फाट जनआन्दोलन निर्माण गर्न तथा प्रचारात्मक क्रियाकलापहरूलाई सङ्गठित गर्न निरन्तर पहलका कारण यस प्रकारका इलाकाहरूले मुख्य इलाकालाई ठूलो सहयोग पुर्‍याइरहेका छन्।

आफ्नोे विशेषता र विकासको स्तरअनुसार केही पछि भएपनि मध्यक्षेत्र र पर्ूवाञ्चल क्षेत्रमा समेत इलाकाहरूको विकासको यो प्रकृति पश्चिमको जस्तो नै रहेका छन्। यस प्रकारको विकासले नेपाली जनयुद्धका विशेषतालाई दर्शाउँछ।

जनयुद्धले विकास गरेका इलाकाहरूको उपयुक्त परिस्थितिले भावी रणनीति र कार्यनीतिको विकासमा महत्त्वपर्ूण्ा भूमिका खेल्नेछन्। योजनाबद्ध ढङ्गले ती इलाकाहरूको स्थितिलाई संश्लेषण गरी विकासको अर्को उचाइमा उठाउनु आजको एक प्रमुख काम हो।

(ज) दुस्मन र जनताको युद्धको समग्र स्थिति विचार गर्दा के कुरा स्पष्ट देखिन्छ भने दुस्मन राजनीतिक रूपले धेरै कमजोर छ र फौजी रूपले धेरै बलियो छ। यसको ठीक विपरित जनताको शक्ति राजनीतिक रूपले धेरै बलियो र फौजी रूपले धेरै कमजोर छ। वैचारिक एवम् राजनीतिक श्रेष्ठताको कारण जनयुद्धको भविष्य उज्ज्वल रहेको कुरा त स्पष्ट नै छ तर फौजी शक्तिको विकासमा भागिरथ प्रयत्नविना त्यो उज्ज्वल भविष्य हासिल गर्न सम्भव हु"दैन। वर्तमान परिस्थितिको माग यो छ कि र्सवहारावर्गको राजनीतिक पार्टर्ीी जनताको सैन्य शक्तिको विकासको प्रश्नलाई आफ्नोे कार्यसूचीको पहिलो विषय बनाउनर्ुपर्दछ।

२) पार्टी इतिहाससंग सम्बन्धित केही कुराहरू

वर्गसङ्र्घष्ा र अन्तरसङ्र्घष्ाको विकासको सापेक्षतामा विगतमा पार्टर्ीीतिहाससम्बन्धी हाम्रो मूल्याङ्कन सामान्यतः सही रह"दै आएको छ। यन्त्रिकरूपमा घटना विवरणलाई इतिहासको मूल्याङ्कनको आधार बनाउने दक्षिणपन्थी संशोधनवादका विरुद्ध हामीले वैचारिक एवम् राजनीतिक प्रवृत्तिलाई इतिहासको मूल्याङ्कनको मुख्य आधार बनाउ"दै आएका छौं। कुनै पनि इतिहासको मूल्याङ्कनको वैज्ञानिक विधि मार्क्सवादका अनुसार ऐतिहासिक भौतिकवाद हो। त्यहा" कुनै मनोगत आग्रहले काम गर्नुहु"दैन। पार्टर्ीीतिहासको मूल्याङ्कनको कुरा गर्दा हामीले जहिले पनि एकातिर सम्झौतावादी रुझान र अर्कोतिर सङ्कर्ीण्ातावादी रुझानप्रति र्सतर्क रहनर्ुपर्दछ। किनकि यी प्रवृत्तिहरूले इतिहासप्रति वस्तुवादी होइन भिन्नरूपमा मनोगतवादी मूल्याङ्कनमा जोड दिन्छन्। जुन वैज्ञानिक हुनै सक्दैन।

आज वर्गसङ्र्घष्ा र अन्तरसङ्र्घष्ाको विकासको नया" आवश्यकताले पार्टर्ीीतिहासस"ग सम्बन्धित कैयौं प्रश्नलाई अझै ठोस र मर्ूत रूपमा पर्ूण्ा बनाइएको छ। यसको अर्थ अहिले नै हाम्रो लागि समग्र पार्टर्ीीतिहास तयार गर्न आवश्यक र सम्भव भैसकेको छ भन्ने कुरा होइन। त्यसको निम्ति अझै लामो सङ्र्घष्ाको क्रमबाट गुज्रिन आवश्यक छ। अहिले नै क्रान्तिकारी धाराको विकास पार्टर्ीीतिहासको समग्र प्राधिकारपर्ूण्ा मूल्याङ्कन गर्नसक्ने स्तरमा पुगेको छैन। तत्काल पार्टर्ीीे विकासलाई बाधा पार्ने गा"ठाहरू भने हामीले फुकाउन सक्छौं र फुकाउनर्ुपर्दछ।

हामीले २००६ सालमा नेपाल कम्युनिस्ट पार्टर्ीीो गठनलाई नेपालमा र्सवहारावादी आन्दोलनको विकासको दिशामा एक ऐतिहासिक महत्त्वको परिघटनाका रूपमा लिएका छौं। हाम्रो यो मूल्याङ्कन एकदम ठीक छ। विश्वर्सवहारा क्रान्तिको विजय अभियानको पृष्ठभूमि र प्रेरणाबाट गठन भएको यो पार्टर्ीी नेपाली समाजको आधारभूतरूपले मूल्याङ्कन गर्नुका साथै सामन्तवाद र साम्राज्यवादको विरुद्ध नया" जनवादी क्रान्तिको आधारभूत रूपले सही नीति अपनाएको थियो। यसको परिणाम छोटै अवधिमा देशका विभिन्न भागमा पार्टर्ीीे नेतृत्वमा क्रान्तिकारी सङ्र्घष्ा मुख्यतः क्रान्तिकारी किसान सङ्र्घष्ाको विकास भएर गयो। यसप्रकारका सङ्र्घष्ाको विकासले छिटै पुरानो सत्ताको विरुद्ध नया" सत्ताको आवश्यकता खटखटायो। त्यतिबेला पार्टर्ीीेतृत्वका अगाडि त्यो सङ्र्घष्ालाई गुणात्मक फड्कोद्वारा नेतृत्व प्रदान गर्ने -जसको अर्थ दर्ीघकालीन जनयुद्धको रणनीतिअर्न्तर्गत छापामार युद्धको विकास बाहेक अर्काे हुनै सक्दैनथ्यो ) वा त्यो क्रान्तिकारी किसान सङ्र्घष्ाको प्रक्रियालाई उग्रवादी बनाएर प्रतिक्रियावादी सत्ताको अगाडि आत्मर्समर्पण गर्ने भन्ने प्रश्न सोझै खडा भएर आयो। २००६ सालदेखि २०१२ सालसम्मको अवधिमा विकास भएको त्यो ऐतिहासिक प्रश्नको जवाफ सुधारवादी बन्दै गइरहेको पार्टर्ीी ेतृत्वले आत्मर्समर्पणवादी कार्यदिशा दियो। २०१२ सालदेखि नै पार्टर्ीीक्षिणपन्थी संशोधनवादको दलदलमा फस्यो। जनता र क्रान्तिको आवश्यकताप्रति पार्टर्ीीेतृत्वबाट गम्भीर विश्वासघात भयो।

२०१२ सालको त्यो आत्मर्समर्पणवादपछि पार्टर्ीीेतृत्व सम्पर्ूण्ारूपले संसदवादमा रङ्गिन पुग्यो। र्सवहारावर्गको स्वतन्त्र भूमिका गुमेर त्यसभित्र राजावादी, का"ग्रेसवादी जस्ता यो वा त्यो प्रतिक्रियावादी गुटको पुच्छर समाउने प्रवृत्तिहरूको विकास भयो। २०१७ सालको राजाका निरंकुश फौजी काण्डपछि पार्टर्ीी "विघटित संसदको पुनर्स्थापना" "र्सवसत्ता सम्पन्न संसदको स्थापना" र "संविधानसभा" को चुनाव जस्ता संशोधनवादी नाराहरूकै वरिपरि बहस चल्नुले पार्टर्ीीे संसदवादमा पतनको स्थितिलाई स्पष्ट गर्दछ। गत कालका कैयौं इमान्दार क्रान्तिकारीहरूमा समेत "संविधान सभा"को नारा एउटा क्रान्तिकारी हो भन्ने भ्रम थियो। राजतन्त्रअर्न्तर्गत क्रान्तिकारी सङ्र्घष्ाको शक्तिविना "संविधानसभा"को चुनावको माग गर्नु सैद्धान्तिक रूपले संशोधनवाद त थियो नै त्यसका साथै त्यो नाराले प्रकारान्तरले "विघटित संसदको पुनर्स्थापना" भन्ने का"ग्रेसवादी प्रवृत्तिका विरुद्ध राजावादी प्रवृत्तिको प्रतिनिधित्व गर्दथ्यो। २०१२ सालदेखि २०१९ सालको तेस्रो महाधिवेशनसम्म औपचारिक रूपले सांगठनिक विभाजन नभए पनि एउटा संशोधनवादी नेतृत्वअर्न्तर्गत स्वभाविक रूपले विभिन्न अवसरवादी गुटहरू भित्रभित्रैै विकसित भइसकेका थिए।

२०१९ साल "तेस्रो महाधिवेशन" ले राष्ट्रिय प्रजातन्त्रको संशोधनवादी कार्यदिशा पारित गरेदेखि २०२८ सालसम्म आन्तरिक गुटवन्दी र रुस-चीनको महाविवादको प्रभावसमेतका कारण पार्टर्ीीवभिन्न टुक्रामा विभाजित ह"ुदै गयो। विभाजनको यो प्रक्रियामा पार्टर्ीीे ठूलो हिस्सा रुसी संशोधनवादीको विरोध तथा चिनिया कम्युनिस्ट पार्टर्ीीवम् माओ-त्से तुङ्ग विचारधाराको पक्षमा देखापर्‍यो। आन्तरिक रूपले नेतृत्व तहमा संशोधनवादी प्रवृत्ति हावी हु"दाह"ुदै पनि अन्तर्रर्ााट्रय कम्युनिस्ट आन्दोलनको त्यो महाविवादमा मार्क्सवादी-लेनिनवादी-माओवादी पक्षको र्समर्थनले नेपाली जनतामा माओका योगदानहरूको सन्देश पुर्‍याउन महत्त्वपर्ूण्ा भूमिका खेल्यो। विभाजन, विघटन र पर्ुनर्गठनको यो कालमा पुराना पि"ढीका नेताहरूमध्ये सबैभन्दा सङ्गठित र व्यवस्थित रूपमा राजतन्त्र एवम् पञ्चायती तानाशाहीका विरुद्ध खडा हुने, रुसी संशोधनवादको विरोध गर्ने, नया" जनवादी क्रान्ति र माओका योगदानहरूदेखि दर्ीघकलीन जनयुद्धको आवश्यकताको प्रचार गर्ने क्रममा वस्तुतः पुष्पलालको महत्त्वपर्ूण्ा भूमिका रहेको थियो। यद्यपि त्यसप्रकारको प्रचारका पछाडि पुष्पलालको क्रान्तिकारी दृष्टिकोण भन्दा हावाको रुखस"गै बदलिने तथा आफ्ना विपक्षीहरूलाई पर्छार्ने अवसरवादी दृष्टिकोणले नै काम गरेको स्पष्ट देखापर्दछ र नेपाली का"ग्रेसको वर्गचरित्रको मूल्याङ्कनमा गल्तीका कारण पुष्पलालले संयुक्तमोर्चासम्बन्धी गलत धारणाको शृङ्खला खडा गरी अन्ततः दक्षिणपन्थी सुधारवाद भन्दा अघि जान सकेनन्। यति नै कारणले उनलाई गद्दार भन्नु वास्तवमा राजावादी प्रवृत्तिको परिचायक हो। यसका साथै उनको का"ग्रेसपरस्त झुकावलाई सिद्धान्तको स्तरमा उठाएर व्याख्या गर्नु दक्षिणपन्थी संशोधनवादको परिचायक हो। पार्टर्ीीतिहासको कुरा गर्दा हामीले पुष्पलालका सकारात्क योगदानहरूको अवमूल्यन गर्ने तथा उनका नकारात्मक पक्षको बेवास्ता गर्ने दुवै प्रवृत्तिका विरुद्ध सङ्र्घष्ा गर्नु जरुरी छ।

सङ्र्घष्ाको आन्तरिक अनुभव, आन्तर्रर्ााट्रय महाविवाद एवम् मुख्यतः चीनको महान् र्सवहारा सा"स्कृतिक क्रान्तिको प्रभाव समेतको पृष्ठभूमिमा २०२८ सालदेखि पार्टर्ीीर्ुनर्गठनको विभिन्न कोणबाट प्रयत्न हुन्छ। युवा क्रान्तिकारीहरूमा संशोधनवादविरोधी भावना तीव्र भएर जान्छ। संशोधनवादविरोधी व्रि्रोहका सशक्त अभिव्यक्तिका रूपमा ऐतिहासिक साझा सङ्र्घष्ा हुन पुग्छ। चिन्तनका यन्त्रिकता र सैद्धान्तिक अपरिपक्वताका बाबजुद झापा व्रि्रोह नेपाली कम्युनिस्ट आन्दोलनको महत्त्वपर्ूण्ा क्रान्तिकारी व्रि्रोह थियो। माओका योगदानहरूको र्सार्वभौम चरित्र, नया" जनवादी क्रान्तिका लागि दर्ीघकालीन जनयुद्ध, आधारइलाका, छापामार युद्ध, महान् र्सवहारा सा"स्कृतिक क्रान्ति, भारतको ऐतिहासिक नक्सलवादी व्रि्रोह आदि जस्ता गम्भीर सैद्धान्तिक प्रश्नहरूलाई कम्युनिस्ट आन्दोलनको दैनिक बहसको विषय बनाउन झापा व्रि्रोह सफल भयो। दक्षिणपन्थी संशोधनवादका विरुद्ध करिब एक दशकसम्म झापा व्रि्रोहबाट बनेको सङ्गठनले मूलतः क्रान्तिकारी धारको प्रतिनिधित्व गर्‍यो। वस्तुतः अहिलेको क्रान्तिकारी धारा र महान् जनयुद्ध झापा व्रि्रोहका कमीहरू सच्याइएको त्यसैको विकसित रूप हो। एमाले र माले गुट झापा व्रि्रोहप्रति विश्वासघात गर्ने गद्दार रायमाझी कै नया" संस्करण हुन्। पार्टर्ीीतिहासको सर्न्दर्भमा झापा व्रि्रोहको महत्त्वलाई कम गरेर हर्ेर्नु गम्भीर गल्ती हुनेछ।

महान् र्सवहारा सा"स्कृतिक क्रान्तिको प्रभाव र बदलिएको सर्न्दर्भमा पुराना कैयौं संशोधनवादी नेताहरूले सारसङ्ग्रहवादलाई अ"गालेर छद्म संशोधनवादी रूप धारणा गर्दछन्। यस प्रकारको संशोधनवादको सबैभन्दा भ्रामक प्रतिनिधिको रूपमा मोहनविक्रम सिंहको नेतृत्वमा रहेको चौ.म. समूह देखापर्दछ। राजा एवम् का"ग्रेसको वर्गचरित्रका बारेमा सही धारणा लिए पनि राजनीतिक एवम् सङ्गठनात्मक कार्यदिशामा यसको संशोधनवाद क्रान्तिकारी शब्दजालमा लुकेको हुनाले सैद्धान्तिक स्तर कमजोर भएका इमान्दार क्रान्तिकारीहरूलाई समेट्न यो समूह प्रारम्भमा धेरै सफल हुन्छ। सत्ता र सङ्र्घष्ाको स्वरूपको प्रश्नमा सारसङ्ग्रहवादी खिचडीद्वारा क्रान्तिकारीहरूलाई भ्रम दिई व्यवहारतः झापा व्रि्रोहको विरुद्ध जाईलागेर मोहन विक्रमले क्रान्तिकारी आन्दोलनलाई कमजोर पार्न पूरै कसरत गरे। समयको साथमा एकीकृत चौ.म. भित्रका क्रान्तिकारीहरूले एम.बी.को अवसरवादलाई चिन्दै र बुझदै गए र विभिन्न कोणबाट त्यो अवसरवादको विरोध सुरु भयो। क्रान्तिकारीहरूले दर्ीघकालीन जनयुद्धको आवश्यकतालाई स्पष्ट शब्दमा उठाउ"दै गए। २०३५ सालमा क्रान्तिकारीहरूले चौथो महाधिवेशनको सशस्त्र व्रि्रोहको भ्रामक विचारको विरुद्ध दर्ीघकालीन जनयुद्धको कार्यदिशा पारित गर्न समेत सफल भएका थिए। यसै सर्न्दर्भमा चौ.म.ले चीनमा प्रतिक्रान्ति भएर त्यहा" पु"जीवादको पुनर्स्थापना भएको तथ्यलाई सशक्त र व्यवस्थित रूपमा अगाडि ल्यायो। यो निर्ण्र्ाानेपाली कम्युनिस्ट आन्दोलनलाई क्रान्तिकारी र संशोधनवादका बीचमा वैचारिक कित्ताबन्दी गराउने दूरगामी महत्त्वको ऐतिहासिक निर्ण्र्ााथियो।

वास्तवमा चीनमा प्रतिक्रान्तिको निर्ण्र्ााश्चात् नेपाली कम्युनिस्ट आन्दोलनमा नया" र गुणात्मक प्रकारको ध्रुवीकरण भएर गयो। २०२८ सालदेखि २०३८ सालसम्म झापा व्रि्रोहबाट जन्मिएको मालेले मूलतः नेपालको क्रान्तिकारी धाराको प्रतिनिधित्व गरिरहेको थियो। एकीकृत चौ.म.ले छद्म संशोधनवादको। २०३८ सालमा चीनमा प्रतिक्रान्तिको निर्ण्र्ााश्चात् स्थितिले फड्को हान्यो। अब एकीकृत चौ.म.ले मूलतः क्रान्तिकारी धाराको प्रतिनिधित्व गर्न थाल्यो भने चिनिया संशोधनवादको र्समर्थन गरेर माले गुटले झापा व्रि्रोहको क्रान्तिकारी विचार र स्प्रिटका विरुद्ध गद्दारी गरी संशोधनवादमा पतन भयो। पार्टर्ीीतिहासको कुरा गर्दा चीनमा प्रतिक्रान्तिको प्रश्नले गुणात्मक वैचारिक महत्त्व राखेको तथ्यमा हाम्रो ध्यान जानर्ुपर्दछ।

उपरोक्त प्रकारको नया" ध्रुवीकरणस"गै चौ.म. भित्र इमान्दार क्रान्तिकारीहरूको स्थिति क्रमशः बलियो हु"दै जान्छ र मोहन विक्रम र लामाको अवसरवादी चरित्र क्रमशः नाङ्गिदै जान्छ। यस बीचमा लामा पक्ष घोषित दक्षिणपन्थी कार्यदिशासहित अनुशासनहीन क्रियाकलापमा लागेपछि उनीहरूलाई कारबाही गरिन्छ र उनीहरूको अलग समूह बन्दछ। यसै क्रममा पार्टर् ीीे नाम ने.क.पा.-मशाल) बनाइन्छ तर पनि पा"चौं महाधिवेशन -२०४२ सम्म) मशालभित्रका क्रान्तिकारीहरू विचारधारात्मक एवम् राजनीतिक कार्यदिशामा एम.बी. को गलत कहा"-कहा" हो भनी किटान गर्न अर्समर्थ हुन्छन्। उनको कार्यशैली र आचरणमा रहेको गैर्रर्सवहारा चरित्र नै पा"चौ महाधिवेशनमा उनका विरुद्ध सङ्र्घष्ाको प्रधान विषय बन्न पुग्छ। उनका विरुद्ध सङ्र्घष्ाको नियत र स्प्रिट ठीक हु"दाहु"दै पनि विचार र राजनीतिको प्रश्नलाई ठम्याएर त्यसलाई प्रधान आधार बनाई सङ्र्घष्ा गर्न नसक्दा मशालभित्रकै कतिपय इमान्दार क्रान्तिकारीहरू समेत एम.बी.को पक्षमा रहन पुग्दछन्।

करिब १ वर्षो तीव्र अन्तरसङ्र्घष्ापश्चात् आफ्नोे अराजकतावादी, व्यक्तिवादी र छद्म संसशोधनवादी चरित्रका कारण एम.बी. आफ्नै नेतृत्वमा अलग समूह 'मसाल' गठन गर्दछन्। त्यसपछिको अवधिमा यो समूहले क्रमशः खुला संशोधनवादी चरित्र ग्रहण गर्दै जान्छ र भ्रमबश त्यसमा रहेका इमान्दार क्रान्तिकारीहरूले क्रमशः व्रि्रोह गर्दै जानेक्रम अगाडि बढ्छ। यसै क्रममा २०४६ सालको ऐतिहासिक जनआन्दोलनपछिको स्थितिमा मोहनविक्रम नेतृत्वको मसालको संशोधनवादी र फुटवादी चरित्रका विरुद्ध व्रि्रोह गरी क्रान्तिकारीहरूले अर्को ने.क.पा.-मसाल) को गठन गर्दछन्। नया" मसालले कम्युनिस्ट क्रान्तिकारीहरूको एकताको आवश्यकता सम्बन्धमा सत्तासङ्र्घष्ाका प्रश्नमा दक्षिणपन्थी सुधारवादका विरुद्ध मूलतः क्रान्तिकारी धारणा अघि र्सार्दछन्। यसले पनि ऐतिहासिक एकताप्रक्रियामा सक्रिय सहभागी बनी क्रान्तिकारी धाराको रक्षा र विकासमा महत्त्वपर्ूण्ा सहयोग गर्दछ। यसै अवधिमा मशाल समूहले एम.बी. अलग भएपछि करिब ४ वर्षो अवधिमा राजनीति र सङ्गठनको क्षेत्रमा दूरगामी महत्त्वका प्रगतिहरू गर्दछ। विचारधाराको क्षेत्रमा नेपाली कम्युनिस्ट आन्दोलनमा पहिलो पटक मार्क्सवाद-लेनिनवाद-माओवादको स्थापना गर्नु, कार्यनीतिको नाममा नया" जनवादी सत्ताको विरुद्ध समानान्तर सुधारवादी सत्ताको नारा दिने चौ.म.देखिको दक्षिणपन्थी अवसरवादलाई परास्त गर्दै स्थानीय नया" जनवादी सत्ता हु"दै केन्द्रीय सत्ता कब्जाको कार्यदिशा विकास गर्नु, दर्ीघकालीन जनयुद्धलाई स्पष्ट परिभाषा गरी सङ्गठनको प्रधान रूप फौज र सङ्र्घष्ाको प्रधान रूप युद्ध बनाउनुपर्ने मान्यता स्थापित गर्नु, प्रधान अन्तरविरोधको प्रश्नमा रहेको सारसङ्ग्रहवादी दृष्टिकोणलाई सच्याउनु, प्रतिक्रियावादी सत्ताअर्न्तर्गतको चुनावको प्रश्नलाई जनयुद्धको प्रश्नस"ग जोडेर हर्ेर्ने धारणाको विकास गर्नु, ग्रामीण वर्गसङ्र्घष्ा र चार तयारीको प्रश्नलाई परिभाषित गर्नु, दक्षिणपन्थी संशोधनवादका विरुद्धको सङ्र्घष्ालाई नया" उचाइबाट उठाउनु, जनयुद्धको तयारीलाई केन्द्रविन्दुमा राखेर सङ्गठन र सङ्र्घष्ाका सबै क्रियाकलापहरू सञ्चालन गर्ने मान्यता विकास गर्नु आदि मशाल समूहका दूरगामी महत्त्वका प्रगतिहरू हुन्। विचार र राजनीतिक कार्यदिशाको क्षेत्रमा भएको गुणात्मक विकासले सङ्गठनको विकास र विस्तारको प्रक्रिया पनि बढेर गयो। उपरोक्त राजनीतिक कार्यदिशाको आधारमा जनयुद्धको अन्तिम तयारी चलिरहेकै बेला देशमा पञ्चायतविरोधी आन्दोलनको विशिष्ट स्थिति पैदा हुनु, स्वयम् मशाल समूहको केन्द्रका कतिपय जिम्मेवार सदस्यमा दक्षिणपन्थी चिन्तन र अनुशासनहीन क्रियाकलाप देखापर्नु -जसलाई अनुशासनको समेत कारबाही गर्नुपरेको थियो) र जनतामा नेतृत्व राम्रोस"ग स्थापित नहुनु र अनुभवको कमी समेतका कारण तत्काल जनयुद्ध सुरु हुन सकेन। नया" परिस्थितिमा उसले जनसङ्र्घष्ा र रणनीतिक प्रचारद्वारा आधार तयार पार्ने कुरामा नै जोड दिएको थियो। २०४६ सालको आन्दोलनपछिको विशिष्ट परिस्थितिमा मशालले कम्युनिस्ट क्रान्तिकारीहरूका बीचमा एकताको ऐतिहासिक आवश्यकता महशुस गरी एक कदम पछि हटेर विभिन्न समूहमा छरिएका क्रान्तिकारीहरूलाई गोलबन्द गर्ने तथा विकसित राजनीतिक कार्यदिशाकै आधारमा नया" स्तरबाट सङ्र्घष्ा गर्ने उद्देश्यसहित पार्टर्ीीकताको ठोस पहल पनि र्सवप्रथम मशाल समूहले नै गरेको थियो। त्यही विशिष्ट परिस्थिति र सचेत पहलको परिणाम नै मशाल, र्सवहारा श्रमिक सङ्गठन -जसले पुष्पलाल समूहको दक्षिणपन्थी सुधारवादका विरुद्ध व्रि्रोह गरी क्रान्तिकारी किसान सङ्र्घष्ा उठाउन पहल गर्दै आएको थियो। जुगेडी सङ्र्घष्ा त्यसको एउटा महहत्वपर्ूण्ा अभिव्यक्ति थियो। राष्ट्रिय अन्तर्रर्ााट्रय विषयहरूमा सैद्धान्तिक स्पष्टताका सहित व्यवस्थित कार्यदिशाको विकास गर्न नसके पनि र्सवहारा श्रमिक सङ्गठनले सत्ता र सङ्र्घष्ाको प्रश्नमा आधारभूत रूपले सही धारणा दि"दै आएको थियो र चौ.म. -सुधारवादी चिन्तनको प्रबलताका बावजुद चौ.म.ले अन्तर्रर्ााट्रय कम्युनिस्ट आन्दोलनबारे तथा कम्युनिस्ट क्रान्तिकारीहरूको एकताबारे सही धारणा अघि सारेको थियो।) बीचमा ऐतिहासिक एकता भई ने.क.पा.-एकता केन्द्र) बन्यो। पछि व्रि्रोही ने.क.पा.-मसाल)स"ग समेत एकता भई त्यसले तत्कालीन सापेक्षतामा पर्ूण्ा रूप लियो। एकताकेन्द्र भित्रको दक्षिणपन्थी विर्सजनवादलाई परास्त गरी आज त्यसले ने.क.पा.-माओवादी) रूपमा ऐतिहासिक जनयुद्धको नेतृत्व गरिरहेको छ।

यहा" हामी स्पष्ट हुनर्ुपर्दछ कि पार्टर्ीीकताद्वारा ने.क.पा.-एकता केन्द्र) र पछि ने.क.पा.-माओवादी) को विकास प्रस्तुत एक ऐतिहासिक आवश्यकता थियो। पार्टर्ीीकताप्रक्रियामा संलग्न सबै पक्षका क्रान्तिकारीहरूको सामूहिक प्रयत्नद्वारा नै विचारधारात्मक एवम् राजनीतिक कार्यदिशा परिमार्जन बन्न पुगेको, आम जनतामा त्यसलाई स्थापित गर्न र सङ्र्घष्ा गुणात्मक फड्को हान्न सम्भव भएको सच्चाइलाई हामीले गम्भीरतापर्ूवक आत्मसात गर्नुपर्दछ। यो कुनै पर्ूव समूह विशेषको परिवर्तित रूप नभएर वस्तुतः २००६ सालदेखि नेपाली कम्युनिस्ट आन्दोलनमा विभिन्न रूपमा सङ्र्घष्ा गर्दै आएका र्सवहारा वर्गीय क्रान्तिकारी धारा र शक्तिहरूको सर्वोच्च संश्लेषण हो।

यो संश्लेषणमा पार्टर्ीीे वर्तमान केन्द्रीय नेतृत्व विशेषतः महामन्त्री क. प्रचण्डको भूमिका स्वतःस्पष्ट छ। आज यो पार्टर् ीी विभिन्न दक्षिणपन्थी संशोधनवादी गुटहरूको भ्रममा रहेका क्रान्तिकारीहरू त्यहा"बाट व्रि्रोह गर्दै यसमा समावेश हुने प्रक्रिया देशव्यापी रूपमा बढेको छ। कतिपय सङ्गठित र कतिपय स्वतन्त्र रूपमा अवसरवादका विरुद्ध सङ्र्घष्ा गर्दै आउने प्रक्रियाले आज ने.क.पा.-माओवादी) देशका तमाम क्रान्तिकारीहरूको मूलधार बनेको छ। हामीले अझै पनि अवसरवादको भ्रममा रहेका कम्युनिस्ट क्रान्तिकारीहरूलाई समेट्ने प्रयत्न बढाउन आवश्यक छ।

३) ऐतिहासिक पहलदेखि तेस्रो योजनासम्म जनयुद्धको संक्षिप्त सिंहावलोकन

जनयुद्धको ऐतिहासिक पहलको र दोस्रो योजनाको विस्तृत मूल्याङ्कन गरेर केन्द्रीय समितिले आफ्नो प्रतिवेदन पूरै पार्टर्ी ीङ्क्तिमा पठाइसकेको छ। ती मूल्याङ्कनहरू आफैमा सही छन् र त्यसबारे यहा" दोहोर्‍याइरहनु आवश्यक छैन। यहा" मूख्यतः तेस्रो योजनाको मूल्याङ्कन र समग्र जनयुद्धका सबल र दर्ुबल पक्षबारे नै विचार गर्न जरुरी छ।

हामीले तेस्रो रणनीतिक योजनालाई गुणात्मक फड्कोतिर डोर्‍याउने एउटा सङ्क्रमणकालीन योजना भनेका थियौं। त्यो कुरा मूलतः सत्य साबित भएको छ। अहिले जनयुद्धको विकासको स्तर र प्रतिक्रियावादी सत्ताको दमनको स्तर दुवैले युद्धको विकासको गुणात्मक स्थितिलाई अभिव्यक्त गरेका छन्। तेस्रो योजनाको मूल लक्ष्य र नारा व्यवहारमा ठीक प्रमाणित भएका छन्।

दोस्रो योजना कार्यान्वयनको अन्तिम चरणसम्म पुग्दा जनयुद्धले हासिल गरेको सफलताबाट आतङ्कित भएको प्रतिक्रियावादी सत्ताले तेस्रो योजना कार्यान्वयनको प्रारम्भिक कालदेखि नै जनताका विरुद्ध भीषण दमनको षडयन्त्र सुरु गरेको थियो तर हाम्रो तर्फाट यस अवधिमा प्रचार र सङ्र्घष्ाका अन्य रूपहरूलाई प्राथमिकता दिई फौजी कारबाहीलाई सामान्य निरन्तरता मात्र दिइरहेकोले स्वयं प्रतिक्रियावादी राजनीतिक गुटहरूका बीचको अन्तरविरोध तीव्र भएकोले तथा आतङ्ककारी विधेयक ल्याउने, सेना परिचालन गर्ने सरकारी षडयन्त्रका विरुद्ध देशभक्त र जनवादी शक्तिहरूले तुरुन्त जनदबाब सृष्टिमा पहल गरेकोले सरकार तत्कालको लागि पछि हट्न बाध्य भयो।

यो परिवेशमा पार्टर्ीीे तेस्रो योजनाको पहिलो अभियान सामान्यतः अपेक्षा गरिएभन्दा अझ राम्रोस"ग सफल भयो। योजनाअनुसार नया"-नया" इलाकाहरूमा सङ्गठन विस्तार, विविध रूपका जनपरिचालन र जनसङ्र्घष्ा एवम् क्रान्तिकारी किसान सङ्र्घष्ाको विकासमा यो अवधिमा ठूला-ठूला सफलताहरू प्राप्त हु"दै गए। आर्थिक अभियान पनि जनपरिचालनको प्रक्रियालाई नया" स्तरमा उठाउन मद्दत गर्‍यो। सामन्त, जाली फटाहाहरूको हतियार कब्जा गर्ने लगायतका फौजी कारबाहीहरू पनि पहिलो अभियानमा निरन्तर जारी रहे। यो सबै सफलताहरूको परिणाम पहिलो अभियानको अन्तिम चरणमा आइपुग्दा नपुग्दै जनयुद्धको पक्षमा देशव्यापी जनआकर्षा देखापर्‍यो। सिङ्गो पार्टर्ीी्क्ति र योद्धाहरूको मनोबल नया" उचाइमा पुग्यो। प्रतिक्रियावादी सरकारले यस बीचमा पनि दमन र हत्याका घटनाहरू जारी राख्यो तर ती सबै उसका लागि प्रत्युत्पादक र हाम्रा लागि नकारात्मक रूपले जनरिचालनका सहायक बन्नपुगे। उपरोक्त प्रकारका उत्साहपर्ूण्ा सफलतासहित जनयुद्धको दोस्रो वाषिर्कोत्सवको साथ फौजी कारबाहीलाई प्राथमिकता दिने दोस्रो अभियानको प्रारम्भ भयो। जनयुद्धको दोस्रो वाषिर्कोत्सव अभूतपर्ूव रूपमा ;mल भयो। यस क्रममा सयौं साना-ठूला फौजी कारबाही र जनपरिचालनका अनगिन्ती रूपहरू तथा महान् उत्सवका रूपमा लाखौं जनताको स्वीकृति र सहभागिता देखापर्‍यो। वास्तवमा दोस्रो वाषिर्कोत्सव कार्यक्रम पहिलो अभियानको सफलताको उत्कर्षा रूपमा देखापर्‍यो। जसले जनयुद्धका महान् शहीदहरूको बलिदानको उच्चतालाई स्थापित गर्नुका साथै प्रतिक्रियावादी सत्तालाई नया" र शक्तिशाली रूपमा प्रकट गर्‍यो।

यसै क्रममा दुस्मनको सशस्त्र पुलिसमाथि तीनओटै क्षेत्रीय कमाण्डअर्न्तर्गत एकपछि अर्को कारबाही हुन थाले। मुख्यतः एम्बुसको तरिकाद्वारा भएका यी हमलाहरूले जनताको फौजी क्षमताको विकासको प्रक्रियालाई अभिव्यक्त गरे। यस प्रकारका एम्बुसहरू स्वभाविक रूपले सबैभन्दा बढी पश्चिमाञ्चल क्षेत्रका मुख्य इलाकाहरूमा सम्पन्न भए। ती सबै फौजी कारबाहीहरू आफ्नोे लक्ष्य हासिल गर्न पर्ूण्ारूपमा सफल नभए पनि पर्ूण्ा असफल कुनै पनि भएनन्। विना कुनै क्षति ती सबैले दुस्मनको मनोबल गिराउन भने ठूलो सफलता प्राप्त गरे। पश्चिमाञ्चलकै एउटा सहायक जिल्लामा पार्टर्ीीे प्रभाव रहेका जनताको आफ्नै पहलमा भएको पुलिममाथिको कारबाही र त्यसमा प्राप्त सफलता यस अवधिको एउटा विशिष्ट महत्त्वको कारबाही हो। जनपरिचालन र फौजी कारबाहीहरूमा यी सफलताहरूलाई सिङ्गो पश्चिमाञ्चल क्षेत्रमा जनयुद्धको पक्षमा अभूतपर्ूव जनलहरको विकास भयो। त्यहा"का मुख्य रणनीतिक इलाकाहरूमा वस्तुतः दुस्मनको स्थानीय शक्ति एक निश्चित सीमासम्म पराजित भयो। पराजित मानसिकतासहित पछि हट्यो। यथार्थमा गत फागुनदेखि जेष्ठको दोस्रो हप्तासम्म -दुस्मनको केन्द्रीय सैन्य अप्रेसन सुरु नहु"दासम्म) यी इलाकाहरू प्रारम्भिक प्रकारको मुक्तक्षेत्र र आधारइलाकाको स्तरमा पुगे। खुलेआम जनसत्ताको अभ्यास गरियो। यसले नेपाली जनयुद्धको सफलताको एउटा शिखरलाई प्रतिनिधित्व गर्दछ। ठीक यही शिखरबाट प्राप्त शिक्षाहरूको आधारमा मात्र हामी नेपाली जनयुद्धको भावी रूपरेखालाई क्रान्तिकारी ढङ्गले तयार गर्न सक्दछौं। यो शिखर छुन देशभरिका सयौं नेपाली छोराछोरीहरूले आफ्नोे प्राणको आहुती दिएका छन्। हजारौंले प्रतिक्रियावादी सत्ताको जेलनेल र यातनाको प्रतिकार गरेका छन्। लाखौं जनताले अपर्ूव त्याग गरेर यसलाई हर्ुकाएका छन्। समग्र पश्चिमाञ्चल क्षेत्रले अब उच्चस्तरीय फौजी कारबाहीको विकास गर्न मुख्य ध्यान दिनर्ुपर्दछ।

जनपरिचालन, क्रान्तिकारी किसान सङ्र्घष्ा र आर्थिक सङ्कलनको पहिलो अभियानअर्न्तर्गत सबैभन्दा अगाडि देखापरेको मध्यमाञ्चल क्षेत्रले आफ्नोे क्षेत्रीय विशेषताका कयौं वस्तुगत समस्याहरूका बावजुद क्रान्तिकारी रूपान्तरणमा एकपछि अर्को फड्को मार्दै अघि बढेको तथ्य सिङ्गो पार्टर्ीी लागि विशेष महत्त्वको छ। दोस्रो अभियानअर्न्तर्गतका अन्य कार्यक्रमका साथै फौजी कारबाहीमा पनि मुख्य क्षेत्रले सिङ्गो तेस्रो योजनाको एउटा उच्चतालाई छोएको छ। सबैभन्दा पछिल्लो तनहु"मा भएको फौजी कारबाहीले एकै साथ त्यहा" भएको क्रान्तिकारी रूपान्तरण, छापामार युद्धकलाको सिर्जनात्मक विकास र क्रान्तिकारी योद्धाहरूको अपर्ूव साहसलाई प्रतिनिधित्व गर्दछ। केही प्राविधिक कमजोरी र दुस्मनको भयानक केन्द्रीय शक्ति परिचालनका कारण प्राप्त सफलताको पर्ूण्ा रक्षा गर्न नसकेता पनि त्यसको विशिष्ट महत्त्व र उचाइ कम हुनै सक्दैन। फौजी कारबाहीको सर्न्दर्भमा त्यो तेस्रो योजनाकै उचाइ हो र त्यसबाट शिक्षा लिएर अगाडि बढ्न पूरै पार्टर्ीी ध्यानदिनु आवश्यक छ। यो एउटा यस्तो फौजी कारबाही हुनपुग्यो, जसले एकपटक प्रतिक्रियावादीहरूको पूरै केन्द्रीय सत्तालाई तिल्मिलाइदियो। दोस्रो अभियानको यस प्रकारको फौजी कारबाही र व्यापक जनपरिचालनका कारण पूरै मध्यमाञ्चल क्षेत्रमा पनि जनर्समर्थनको लहर तीव्र भयो। यस क्षेत्रको मुख्य इलाका वस्तुतः फगुनदेखि जेष्ठको दोस्रो हप्तासम्म छापामार इलाकाको विकसित अवस्थासम्म पुग्यो। फेरि पनि फौजी कारबाहीहरूलाई सहजता प्रदान गर्न मध्यक्षेत्रले मुख्य ध्यान दिनर्ुपर्दछ।

जनपरिचालन र जनसङ्र्घष्ाका विविध रूपहरूको प्रयोगमा पर्ूवाञ्चल क्षेत्रले आफ्ना पुराना कमीहरूलाई यस बीचमा सच्याएको छ। यस क्षेत्रमा पनि पहिलो अभियानअर्न्तर्गत प्रचार, सङ्गठन र सामान्य फौजी कारबाहीमा निरन्तरताका साथ सफलतापर्ूवक सम्पन्न भए। दोस्रो अभियानअर्न्तर्गत सामान्य जालीफटाहा विरुद्धका विविध फौजी कारबाही निरन्तर भइरहेका छन्। सुदूरपर्ूवमा एक उल्लेखनीय कारबाही भएको छ। मुख्य इलाकामा जनआधार सदृढ हु"दै गएको छ। तर फौजी कारबाहीकै दृष्टिले दोस्रो योजनामा बेथानको उचाइ छोएको यस क्षेत्रले तेस्रो योजनामा वस्तुतः त्यस प्रकारको कुनै सफलता भने हासिल गर्न सकेन। अहिले दुस्मनका अप्रेसनका क्रममा भने यस क्षेत्रमा केन्द्रीय महत्त्व र फौजी कारबाही भएका छन्। यसको निकै ठूलो महत्त्व रहेको छ। समग्र गतिविधिको परिणाम यस क्षेत्रको मुख्य इलाका पनि वस्तुतः पछिल्लो चरणमा छापामार इलाकाको उच्चस्तरसम्म पुग्यो। अँझै पनि फौजी कारबाहीहरूलाई उच्चरूप दिन नै पर्ूवले जोड दिनर्ुपर्दछ।

पहिलो र दोस्रो दुवै अभियानअर्न्तर्गत उपत्यकाञ्चलले आफ्नो भूमिकालाई सफलतापर्ूवक सम्पन्न गरेको छ। सङ्गठन विस्तार, जनपरिचालन र प्रचारात्मक कामका साथै मुख्यतः दुस्मनको दमन र षडयन्त्रका विरुद्ध स्वतन्त्र एवम् कार्यगत एकताद्वारा जनसङ्र्घष्ालाई निरन्तर अगाडि बढाउने क्रममा उपत्यकाञ्चलले महत्त्वपर्ूण्ा भूमिका खेलिरहेको छ। यस प्रकारका जनसङ्र्घष्ाहरू अधिकतम जुझारु बनाउने क्रममा पनि राम्रो पहल ह"ुदै आएको छ। उपत्यकाञ्चलबाट भइरहेको प्रचार, भण्डाफोर, सङ्र्घष्ा र विविध जनपरिचालनले दुस्मनलाई नङ्याउने र जनयुद्धका मुख्य इलाकाहरूलाई सहयोग पुर्‍याउने काममा विशिष्ट र महत्त्वपर्ूण्ा भूमिका खेल्दै आएको छ। भावी दिनमा उपत्यकाले आफ्नोे विशेषतामा केही उच्च फौजी कारबाहीको विकास गर्न ध्यान दिनर्ुपर्दछ।

तेस्रो योजनाअर्न्तर्गत प्रवास शाखाले पनि आफ्नो कामलाई सफलतापर्ूवक अगाडि बढाएको छ। यस बीचमा जनयुद्धको पक्षमा प्रतिक्रियावादी सत्ताको भण्डाफोर, सङ्गठन विस्तार र कार्यकर्ताहरूलाई देशभित्र पठाउने काममा राम्रो प्रगति ह" ुदैआएको छ। विविध गोष्ठी र र्‍यालीमार्फ प्रतिक्रियावादी सत्तालाई दबाब दिने, जनयुद्धको पक्षमा प्रवासी नेपाली र भारतीय जनताका बीचमा जनमत तयार गर्ने क्रममा प्रवासले उल्लेखनीय सफलता हासिल गर्दै आएको छ। आगामी दिनमा प्रवासमा समेत सङ्गठनको विकास गर्न जोड दिनर्ुपर्दछ।

तेस्रो योजनाको दोस्रो अभियानकै क्रममा क्रान्तिकारी संयुक्त मोर्चाको तर्फाट राखिएको नेपालबन्द कार्यक्रम अभूतपर्ूव रूपमा सफल भयो। भूमिगत सङ्गठनको नामबाट राखिएको यो नेपालबन्दको प्रकृति र यसको सफलताको सारले जनयुद्धप्रति जनर्समर्थनको गुणात्मक वृद्धिलाई स्पष्ट पार्‍यो। मुख्य र सहायक इलाकाहरूमा मात्र होइन प्रचार इलाका मुख्यतः उपत्यकामा समेत जनयुद्धको जबर्जस्त प्रभावलाई बन्दले प्रमाणित गर्‍यो। यो बन्दले दोस्रो अभियानको उत्कर्षो काम गर्‍यो र सिङ्गो देशलाई पूरै झक्झक्याइदियो। यो सफलताले पुनः देशी र विदेशी प्रतिक्रियावादी शक्तिलाई अर्को बज्र प्रहार हुनपुग्यो। उनीहरूले जनयुद्धलाई आफ्नोे केन्द्रीय सत्ताको निमित्त प्रत्यक्ष खतरा बन्न पुगेको दृष्य देखे।

जब प्रतिक्रियावादीहरूले आफ्नोे राज्यसत्ताको निम्ति प्रत्यक्ष खतरा देख्दछन् तब उनीहरू आफ्नो सम्पर्ूण्ा घोषित मूल्य-मान्यताहरूलाई च्यातचुत पारेर अन्धाधुन्ध नरसंहारको क्रूरता र पाशविकतामा उत्रन्छन्। यो प्रतिक्रियावादी वर्गको चारित्रिक विशेषता हो। संसारमा यस्तै हुने गरेको छ।

यहा" पनि जनयुद्धको दोस्रो वाषिर्कोत्सव त्यस वरिपरिबाट जेष्ठ दोस्रो हप्तासम्म उच्चस्तरीय फौजी कारबाही र तीनमा प्राप्त भएको सफलता, नेपाल बन्दका क्रममा देखापरेको अभूतपर्ूव जनर्समर्थन, देशका बौद्धिक समुदायको जनयुद्धप्रति बढ्दो झुकाव तीनवटै क्षेत्रीय कमाण्डअर्न्तर्गत रणनीतिक इलाकाहरूमा विकास भएको नया" जनवादी सत्ताको भ्रुण र अभ्यासहरू, अन्तर्रर् ााट्रय रूपमा नेपाली जनयुद्धले प्राप्त गरेको र्समर्थन आदिबाट सामन्तवादी र साम्राज्यवादी तत्त्वहरूले आफ्नोे सत्तामा सा"च्चै खतरा देखे। ठीक यही परिवेशमा भारतीय विस्तारवादको विशेष पहलमा प्रतिक्रियावादी सत्ताको नेतृत्वमा ने.का.को फासीवादी तप्कालाई सत्तासीन गराइयो। गिरिजाप्रसाद कोइराला ने.का.को त्यही भारतीय दलाल र फासीवादी तप्काको प्रतिनिधि हो। उसलाई कर्ुर्सर्ीी राखिसकेपछि भारतीय सरकार र सेनाका प्रमुख -जसले नेपाली जनयुद्धका विरुद्ध पहिलेदेखि नै षडयन्त्र गर्दै आएको थियो) ले उसलाई नरसंहारको निमित्त निर्देशित गरे। देशभित्र स्वयं का"ग्रेसकै कैयौं मानिसहरूको विरोध र असहमतिलाई बेवास्ता गर्दै, एमाले गद्दार गुटलाई प्रयोग गर्दै र राष्ट्रिय सहमतिको ढोल पिट्दै गिरिजाले नेपाली जनताका विरुद्ध नरसंहारमा उत्रने फासीवादी योजना बनाइछाड्यो र अन्तमा जेष्ठको दोस्रो हप्ताको अवधिदेखि "किलो सेरा टु" नामको त्यो हत्या र राज्यआतङ्कको अभियान सुरु गरियो। माथि नै भनिसकिएको छ कि जनहत्या र राज्यआतङ्कको यो अभियान आफ्नोे सारतत्त्वमा जनयुद्धको गुणात्मक विकास र प्रतिक्रियावादी सरकारको पराजित मानसिकताको प्रमाण हो। सामान्यतः यो वर्गयुद्धको विकासको द्वन्द्वात्मक नियमभित्रै पर्दछ। पार्टर्ीीे तेस्रो योजनाले प्रतिक्रियावादी वर्गको यस प्रकारको बहुलÝीपर्ूण्ा फौजी अभियानको स्पष्ट आ"कलन गरेको थियो। त्यसकारण हाम्रो पार्टर्ीी लागि यो नरसंहार र राज्य आतङ्क सोच्दै नसोचेको आमस्मिक विषय कदापि होइन। जनयुद्ध यसप्रकारका र यसभन्दा अझ भयानक दमनअभियानका क्रमबाट कैयौं क्षति र हारका बीचबाट गुज्रेर मात्र अन्त्यमा सफल हुनेछ भन्ने कुरामा पार्टर्ीी ऐतिहासिक पहलपर्ूवदेखि नै लगातार जोड दि"दै आएको छ। वर्गयुद्धको विकाससम्बन्धी यही वैज्ञानिक मार्क्सवादी-लेनिनवादी-माओवादी धारणामा स्पष्टताका कारणले नै प्रतिक्रियावादी सत्ताको यति चर्को हत्या र आतङ्कको बावजुद सिङ्गो पार्टर्ीी्क्ति मुख्य इलाकाका आम जनसमुदायमा समेत कुनै प्रकारको भ्रम निराशा र आत्मर्समर्पणको प्रवृत्ति देखापरेको छैन।

प्रतिक्रियावादी सत्ताको फासीवादी अभियानमा जेठ १२ गतेदेखि आजसम्म ... ... पार्टर्ीीदस्य योद्धा र जनसमुदायले प्राण उर्त्र्सग गर्नुभएको छ। ती महान् शहीदहरूमध्ये ... ... जिल्ला पार्टर्ीीेक्रेटरी ... ... जिल्ला पार्टर्ीीदस्य ... ... पार्टर् ीीदस्य ... ... छापामार योद्धाहरू ... ... महिला ... ... मोर्चा सदस्य ... ... र्समर्थक जनताको बलिदान भएको छ। जनयुद्धको ऐतिहासिक पहलदेखि अहिलेसम्म ... ... ले शहादत प्राप्त गरेका छन्। तीमध्ये ... ... जनाको प्राविधिक गडबडीका कारण शहीद बन्नुभएको छ।

प्रतिक्रियावादी सत्ताले जनसंहारको वर्तमान अभियानमा सामान्य पुलिस, विशेष तालिमप्राप्त कमाण्डो मुख्य रूपमा र शाही सेनाको समेतको प्रयोग गरेको छ। हतियार र तालिमका दृष्टिले कमाण्डो पुलिस शाही सेनाकै सारको रहेको छ। हेलिकोप्टर, अत्याधुनिक सञ्चार-प्रणालीका आधारमा सञ्चालित यो अप्रेसनमा सेनाले प्रयोग गर्ने एलएमजी, एसएलआर, स्टेनगन जस्ता आधुनिक हतियार प्रयोग गरेका छन्।

दमनको उनीहरूको मूल नीति "घेरा हाल्ने र सखाप पार्ने" नै हो ता कि यहा" त्यसको विशिष्ट रूप मुख्य इलाकाहरूका तीन, चार जिल्लासम्म लिएर सेना र पुलिसद्वारा प्रत्येक नाकाहरू बन्द गर्ने र त्यसरी ठूलो घेरा तयार गर्ने, त्यसपछि निश्चित जिल्ला र इलाकाहरूमा व्यापक अप्रेसन गर्ने रहेको छ। अप्रेसनका क्रममा निश्चित गाउ" इलाकाहरूलाई अर्को घेराबन्दी गर्नु पनि रहेको छ। यसरी ठूलो घेरा र सानो घेराको क्रममा क्रान्तिकारीहरूलाई खोज्ने र हत्या गर्ने सरकारी अप्रेशनको विशेषता रहेको स्पष्ट देखापर्‍यो। अप्रेसनका क्रममा दुस्मनले जोकसैलाई पनि माओवादी नेता, कार्यकर्ता या योद्धा हो भन्ने शङ्का लाग्नेवित्तिकै समातेर निर्ममतापर्ूवक हत्या गर्ने, लाश गायब पार्ने, जनयुद्धका मुख्य इलाकाहरूमा जनसमुदायलाई आतङ्कित पार्ने र मनोबल गिराउने उद्देश्यले निश्चित गाउ"हरूमा अन्धाधुन्ध जनहत्या गर्ने, आम जनता, बाल, वृद्ध सबैलाई निर्मम रूपले कुटपिट गर्ने, महिलामाथि सामूहिक बलात्कार गर्ने, सामूहिकरूपले गिरफ्तार गर्ने, चर्को यातना दिने व्यापक लुटपाट मच्चाउने र गाउ"मा आगो लगाउने आदि गरेको छ।

यसरी प्रतिक्रियावादी सरकारले जनयुद्धका विरुद्ध पुलिसलाई मात्र सक्रिय पारेको हल्ला गरे पनि यो अप्रेसनमा प्रयोग गरिएको नीति, सामग्री, हतियार र विविध दृष्टिले यो उनीहरूको ठूलो सैन्य अप्रेसनकै अङ्ग भएको कुरा स्पष्ट हुन्छ। यदि उनीहरू यो अप्रेसनबाट आफ्नोे उद्देश्य हासिल गर्न असफल भए पनि -जुन असफल हुन अनिवार्य छ र त्यो काफी हदसम्म असफल भैसकेको छ) त्यो असफलता उल्लेखनीय हदसम्म सेना परिचालनकै असफलता हुनेछ। यसरी शाही सेनाको मनोबललाई पनि काफी हदसम्म गिराउने छ। यो अप्रेसनका विरुद्ध पार्टर्ीी "घेरा तोड्ने र प्रतिरोध गर्ने" मूल नीतिअर्न्तर्गत विशिष्टरूपमा दुस्मनलाई थकाउने, आफूलाई भूमिगत प्रणाली, गतिशीलता र जनसम्बन्धद्वारा सुरक्षित राख्ने, राज्यआतङ्कको विरुद्ध हुने विभिन्न राजनीतिक पक्षस"ग मिलेर जनआन्दोलन उठाउने, विभिन्न मानव अधिकारवादी संस्था र बौद्धिक व्यक्तिहरूलाई विभिन्न रूपमा राज्यआतङ्कका विरुद्ध परिचालन गर्ने र सशक्त फौजी प्रतिरोधको तयारी गर्ने नीति लिएको छ।

समग्रमा दर्ुइ महिनाको स्थिति हर्ेदा दुस्मनको यो अप्रेसन राजनीतिक रूपले आफ्नोे उद्देश्यमा असफल भैसकेको छ। फौजी रूपले पनि उनीहरू सफल हुन सकेका छैनन्। अन्ततः यो अप्रेसन गिरिजा सरकारको मर्ुखतापर्ूण्ा फासीवादी अप्रेसनका रूपमा आम जनताका बीच नाङ्गिएको छ। संसदीय व्यवस्था र संविधानप्रति जनतामा रहेको भ्रम अरु व्यापक रूपमा साफ भएको छ।

यस बीचको केही गम्भीर क्षतिका बावजुद पार्टर्ीी मूल शक्ति र संरचना सुरक्षित गरेको छ। यो प्रक्रियामा दुस्मनको सबैभन्दा घनिभूत घेरा र अप्रेसन चलेका जिल्लाहरूमा समेत जिल्ला पार्टर्ीीेतृत्व र योद्धाहरू जिल्लाभित्रै सुरक्षित रहन सफल हुनुले जनताको जीत र प्रतिक्रियावादी वर्गको हारलाई नै प्रमाणित गर्दछ। यति चर्को हत्या, आतङ्क र षडयन्त्रका बावजुद पार्टर्ीीदस्य र योद्धाहरू मात्र होइन आम जनतामा समेत कतै पनि प्रायोजित हल्ला बाहेक आत्मर्समर्पण नदेखिनुले पनि जनता दुस्मनप्रतिको घृणा र जनयुद्धप्रतिको असीमित विश्वासलाई प्रमाणित गर्दछ।

दुस्मनको यो अप्रेसनले नकारात्मकरूपले देशभित्र र बाहिर समेत जनयुद्धलाई केन्द्रीय रूपमा नै प्रतिक्रियावादी सत्ताको समानान्तर शक्तिका रूपमा स्थापित गर्न मद्दत गरेको छ। यसले नकारात्मक रूपले नै पार्टर्ीी सीमा कमजोरीलाई पनि सतहमा ल्याएर त्यसलाई सच्याउने सङ्र्घष्ाका निमित्त वातावरण तयार पारेको छ।

तेस्रो योजना कार्यान्वयनको क्रममा विभिन्न जनवर्गीय मोर्चाहरूको क्रियाकलाप र भूमिका पनि गुणात्मक रूपले बढेर आएको छ। व्यापक जनतालाई सङ्गठित गर्ने, आन्दोलित गर्ने र जनयुद्धलाई प्रत्यक्ष वा परोक्षरूपमा सहयोग पुर्‍याउने काममा मोर्चाहरूले अत्यन्त महत्त्वपर्ूण्ा भूमिका खेलिरहेका छन्। यो कुरा स्पष्ट छ कि विभिन्न मोर्चाहरूको त्यसप्रकारको भूमिकाको अभावमा जनयुद्धको यो रूपमा रक्षा र विकास हुनै सक्दैनथ्यो।

यस बीचमा विद्यार्थी मोर्चाको देशव्यापी सक्रियता, पहलकदमी र सङ्र्घष्ा निकै उत्साहपर्ूण्ा ढङ्गले अगाडि बढिरहेको छ। युवा विद्यार्थीहरूमा देखापरेको यो प्रभाव, उत्साह र पहलकदमीले जनयुद्धको निरन्तर विकासलाई धेरै हदसम्म सुनिश्चित गरेको छ। अबको आवश्यकता योजनाबद्ध ढङ्गले क्रान्तिकारी विद्यार्थीहरूलाई युद्ध मोर्चामा बढाउने सही विधिको विकास गर्नु रहेको छ। त्यस्तै अत्यन्तै उत्साहप्रद देशव्यापी सक्रियता र पहलकदमीका साथ महिला मोर्चा तेस्रो योजनाकालबाट केन्द्रीय पहलकदमी पनि उत्साहजनक ढङ्गले बढिरहेको छ। यतिबेला लाखौं महिलाहरू प्रतिक्रियावादी सत्ताका करतुत र पाशविक अत्याचारको सामना गर्दै अगाडि बढिरहेका छन्। जनताको पङ्क्तिबाट दर्जनौं महिला शहीदहरू र सयौं राष्ट्रिय विरङ्गनाले जन्म लिएका छन्। महिलाहरूको अद्वितीय त्याग, बलिदान, सक्रियता र पहलकदमी वस्तुतः नेपाली जनयुद्धलाई यति तीव्र वेगमा यो उचाइमा ल्याइपुर्‍याउने एक प्रमुख कारण हो। महिलाहरूले देखाएको इमान्दारी र त्यागको तुलनामा अझै पनि पार्टर्ीी महिलाहरूलाई नेतृत्वदायी अङ्गमा जिम्मेवारी दिन र राजनीतिक रूपले प्रशिक्षित गर्न आवश्यक मात्रामा ध्यान केन्द्रित गर्न सकेको छैन। यसलाई गम्भीरतापर्ूवक लिईनर्ुपर्दछ।

यस बीचमा मजदुर मोर्चाको सङ्गठनात्मक सक्रियता बढेर गएको छ। देशव्यापी रूपमा सङ्गठन विस्तार त हुन सकेको छैन तैपनि मुख्यतः उपत्यका र खास-खास सहरहरूमा मजदुर मोर्चाको सक्रियता, पहल र सङ्गठन विस्तार उत्साहजनक नै रहेको छ। मजदुर आन्दोलनमा अर्थवादका विरुद्ध सङ्र्घष्ा गर्दै मोर्चालाई देशव्यापी विस्तार गर्न विशेष जोड गर्न आवश्यक छ।

पहिलेको तुलनामा किसान मोर्चाको सङ्गठनात्मक सक्रियता बढेर गएको छ। देशव्यापी रूपमा भएका क्रान्तिकारी किसान सङ्र्घष्ाको प्रक्रियाले यो मोर्चाको सङ्गठन विस्तार गर्न राम्रो आधार तयार भएको छ। तर पनि किसान मोर्चाकै नाकबाट स्वतन्त्र कार्यक्रम दिने र आम किसानहरूलाई आन्दोलित गर्ने ठोस नीति, योजना र नेतृत्व टिमको अभाव भैरहेको छ। यसमा अझ गम्भीरतापर्ूवक ध्यान दिन आवश्यक छ।

सा"स्कृतिक मोर्चाले आफ्नो विशेषताअनुसार प्रकाशन र प्रचारात्मक क्रियाकलापद्वारा प्रतिक्रियावादी अत्याचारको विरोधमा र जनयुद्धको पक्षमा कला, साहित्यको माध्यमबाट जनमत तयार पार्न महत्त्वपर्ूण्ा भूमिका खेलिरहेको छ। आज देशमा जनयुद्धको पक्षमा कवि, कलाकार र साहित्यकारको एउटा ठूलो फौज नै तयार भैसकेको छ। सक्षम र स्थापितको दृष्टिले सा"स्कृतिक मोर्चामा काम गर्ने हाम्रा जिम्मेवार कमरेडहरू प्रतिक्रियावादी र संशोधनवादीहरूलाई चुनौती दिने हैसियत राख्नुहुन्छ। जनयुद्धका लागि यो कम महत्त्वको कुरा होइन र त्याग, बलिदान र सक्रियताको दृष्टिले यो मोर्चाको केन्द्रमा अझै समस्याहरू छन्। त्यस प्रकारको समस्या कलाकारको तुलनामा साहित्यकारमा बढिरहेको छ। यसलाई गम्भीरतापर्ूवक लिन जरुरी छ।

बुद्धिजीवी मोर्चाको सक्रियता र पहलकदमी पनि यस बीचमा निकै बढेर गएको छ। हजारौं बुद्धिजीवीहरू आज जनयुद्धका पक्षमा जनमत तयार पार्न सङ्गठित हुनु आफैंमा धेरै ठूलो कुरा हो। सामान्यतः आजको दुनिया"का अन्य देशहरूका क्रान्तिकारी आन्दोलनमा बुद्धिजीवीको नितान्त अभाव रहेको पाइन्छ तर हामीकहा" आम बुद्धिजीवीको झुकाव जनयुद्धका पक्षमा देखापर्दै जानु र त्यसलाई सङ्गठित गर्न मोर्चा सक्रिय बन्नु नेपाली जनयुद्धको अर्को सुखद विशेषता बनेको छ। यसलाई अझै व्यवस्थित पार्न बुद्धिजीवीहरूको क्रान्तिकारी रूपान्तरणलाई योजनाबद्ध ढङ्गले अगाडि बढाउन ध्यान दिनर्ुपर्दछ।

जनजाति मोर्चाको भूमिका, सक्रियता र विस्तार बढेर गएको छ। नेपालका तमाम उत्पीडित जनजातिहरूलाई सङ्गठित आन्दोलन र क्रान्तिकारी दिशामा प्रशिक्षित गर्नका लागि यो मोर्चाको निकै महत्त्व रहेको छ। यसको विकासको सर्न्दर्भमा गैरजनजातिका पार्टर्ीीदस्यहरूले कम ध्यान दिनेगरेको तथा कतिपय अवस्थामा जनजातिबाट आएका पार्टर्ीीदस्यहरूमा जातीय भावना देखिने गरेको कुरा आइरहेको छ। वर्तमान नेपाली क्रान्तिको एक आधारभूत काम जातीय उत्पीडनको अन्त गर्नु हो र नेपालको सर्न्दर्भमा जनजातिहरूलाई व्यापकरूपमा सङ्गठित र आन्दोलित नगरी त्यो काम पूरा हुनैसक्दैन। यो ऐतिहासिक सच्चाइलाई अझ गहिरो गरी आत्मसात गरी जनजाति मोर्चाको विकासमा सिङ्गो पार्टर्ीी आफ्नो प्रयत्नलाई अझ बढाउन जरुरी छ। स्थानीय स्तरमा देशव्यापीरूपमा नै दलित मोर्चाको काम निकै बढेर गएको छ। यसबीचमा आम दलित समुदायको जनयुद्धप्रतिको आकर्षा पनि व्यापक रूपमा देखापरेको छ। तर, यसलाई केन्द्रीय रूपमा स्पष्ट नीति, योजना, कार्यक्रम र नेतृत्वका साथ परिचालन गर्ने काम पछि परेको छ। नेपाली समाजको सबैभन्दा शोषित-पीडित जनताको यो मोर्चालाई व्यवस्थित सक्रिय पार्न ध्यान दिन आवश्यक छ। यसबीचमा शिक्षक मोर्चाले पनि आफ्नो आन्तरिक सङ्गठनात्मक गतिविधिलाई बढाएको छ।

उपर्युक्त मोर्चाहरूबाहेक पार्टर्ीीे नीति र निर्ण्र्ाानुसार जातीय आत्मनिर्ण्र्ााो अधिकारको सैद्धान्तिक स्वीकृति र जातीय स्वायत्तताको कार्यक्रमअनुसार विभिन्न जातीय मोर्चाहरू गठन हुने प्रक्रिया पनि राम्रोस"ग अगाडि बढिरहेको छ। क्रान्तिकारी राजनीतिको आधारमा जातीय मुक्तिको ठोस पहलको यो प्रक्रिया ऐतिहासिक महत्त्वको भएको तथ्यलाई राम्रोस"ग बुझ्न आवश्यक छ। यसप्रकारका जातीय मोर्चाहरूलाई केन्द्रीय संयुक्त मोर्चाको अङ्ग बनाउने प्रक्रियालाई पनि ठोस पार्न जरुरी छ। अहिलेसम्म मगर, थारु, नेवार, तामाङ, गुरुङ, मधेसी, खम्बु, जनजाति विभिन्न मोर्चाहरू बनेका छन् वा बन्ने क्रममा छन्। ठोस सङ्र्घष्ाको कार्यक्रमद्वारा आम जनतामा त्यस प्रकारका मोर्चाहरू स्थापित गर्न जोड दिन जरुरी छ। त्यसैगरी, क्षेत्रीय मोर्चाहरूको विकास गर्नसमेत ध्यान दिन आवश्यक छ।

यस बीचमा केन्द्रीय विभागका कामहरू पनि निकै बढेका छन्। यस सर्न्दर्भमा केन्द्रीय प्रकाशन विभाग, केन्द्रीय स्कूल विभाग, अन्तर्रर्ााट्रय विभाग, स्वास्थ्य विभाग, कानुन विभाग, मानव अधिकार विभाग, सञ्चार विभाग क्रियाशील रहेका छन्। कामका विविध शाखाहरूको बढ्दो आवश्यकताका कारण कतिपय विभागहरूलाई पर्ुनर्गठन गर्नुपर्ने, कतिपय नया" विभागहरू गठन गरेर केन्द्रीय कार्यालयको कामको बोझ घटाउन आवश्यक छ। सैन्य क्षेत्रस"ग सम्बन्धित कामका लागि मात्र कैयौं नया" विभागको खा"चो खट्किएको छ। केन्द्रीय वैधानिक मञ्चको भूमिका महत्वपर्ूण्ा रह"दै आएको छ। आफ्नो सङ्गठनको प्रारम्भदेखि नै मञ्चले वैधानिक आन्दोलनको संयोजनकारी भूमिका खेल्दै आएको छ। अहिले प्रतिक्रियावादी सरकारको फासीवादका विरुद्ध विभिन्न राजनीतिक पक्षस"ग कार्यगत एकताद्वारा जनआन्दोलन उठाउने महत्त्वपर्ूण्ा काम गरिरहेको छ।

समस्या र कमजोरी

  1. पार्टर्ीीे फौजी क्षमताको विकास गत सालको तुलनामा वृद्धि अवश्य भएको छ। तर, पार्टर्ीीे राजनीतिक उचाइ र युद्धको वस्तुगत आवश्यकताको तुलनामा त्यो निकै अपुग सावित भएको छ। फौजी क्षमताको विकासको प्रश्न नै आज पार्टर् ीी अगाडि उपस्थित सबैभन्दा ठूलो समस्या र चुनौती बन्न गएको छ। सैद्धान्तिक, राजनीतिक र मुख्यतः प्राविधिक रूपले फौजी क्षमताको विकासको प्रश्नलाई सिङ्गो पार्टर्ीी आफ्नोे कामको प्रधान विषय बनाउन जरुरी छ। आधारइलाका र छापामार इलाकाबारे पर्याप्त सैद्धान्तिक स्पष्टताको कमी, तालिमको अभाव र मुख्यतः आफ्नै हतियारले काम नगरेकोले हाम्रा कैयौं होनहार योद्धाहरूको ज्यान गएको छ। प्राविधिक क्षमताको कारण योद्धा र जनसमुदायले कैयौं प्रकारका र्टार्नसक्ने दुःख, कष्ट र बलिदान गरिरहनु परिरहेको छ। यो स्थितिमा परिवर्तन गर्न आज हाम्रो मुख्य ध्यान जानु आवश्यक छ।
  2. भूमिगत कार्यप्रणाली, र्सतर्कता र अनुशासनप्रतिको निम्नपु"जीवादी अरुचिको प्रवृत्ति पनि आज पार्टर्ीी अगाडि एउटा ठूलो समस्या भएको छ। विभिन्न प्रकारका संवेदनशील हातहतियारको प्रयोग सञ्चालनमा पनि त्यसप्रकारको निम्नपु"जीवादी अराजकता देखापर्दै आएको छ। यही प्रवृत्तिगत कमजोरीका कारण पार्टर्ीी कतिपय जिम्मेवार सदस्यहरूको बच्नसक्ने स्थिति हु"दाहु"दै पनि अनावश्यक बलिदान हुन गएको छ। हतियारस"ग खेलाची गर्दा हाम्रा कैयौं महत्त्वपर्ूण्ा योद्धा र र्समर्थक जनताको ज्यान गएको छ। जनयुद्धको सर्न्दर्भमा एकाध प्रकारका घटनाहरू घट्नु स्वभाविक हुन्छ तर हामीकहा" त्यो सङ्ख्या निकै बढी हुन गएको छ। यो समस्याको समाधानको निम्ति वैचारिक रूपले र्सवहारा अनुशासनप्रति निम्नपु"जीवादी अरुचिको प्रवृत्तिका विरुद्ध व्यापक सङ्र्घष्ा चलाउनु जरुरी छ। यसका साथै प्राविधिक तालिमलाई बढाएर योद्धाहरूको हातहतियारसम्बन्धी ज्ञानको स्तर बढाउन जरुरी छ।
  3. यस बीचमा सङ्र्घष्ाका मुख्य इलाकाहरूमा मुख्य रूपमा नभए पनि छिटफुटरूपमा मुख्य दुस्मनलाई मात्र होइन गौण दुस्मन र स"गै लिएर हि"ड्नुपर्ने विभिन्न राजनीतिक पक्षको अस्तित्त्वलाई समेत समाप्त पार्नखोज्ने असहिष्णु प्रवृत्ति देखापर्ने गरेको छ। हामीले कुनै पनि इलाकाहरूमा मुख्य रूपमा मानिसहरूलाई जबर्जस्ती माओवादी बन्नुपर्ने कुराको माग गर्न सक्दैनौं। बरु प्रतिक्रियावादी सत्ताको विरुद्ध आवाज उठाउने राजनीतिक पक्षलाई संरक्षण दिएर जनवादी सत्तामा सहभागी गराउन तथा छलफलद्वारा उनीहरूलाई शिक्षित तुल्याउने जनवादी नीतिको पक्ष लिन्छौं। हतियार र सत्ता भैसकेपछि पार्टर्ीी निरङ्कुश प्रवृत्तिको विकासको खतरा हुन्छ, अहङ्कारको विकासको खतरा हुन्छ। हामीले त्यस किसिमका प्रवृत्तिका विरुद्ध निरन्तर सङ्र्घष्ा गर्न जरुरी छ। मालेमाले हामीलाई सिकाएको कुरा के हो भने हामीले आफूस"ग सहमत हुनेहरूस"ग मात्र मिल्ने होइन असहमत हुनेहरूस"ग पनि मिल्न ध्यान दिनर्ुपर्दछ। जनताको बीचमा पर्ूण्ा जनवादी तरिका अभ्यास गर्नुपर्दछ। जनवादी सत्ता कायम भएका वा हुन लाएका ठाउ"हरूमा हामीले सामन्तवाद र साम्राज्यवादका विरोधी विभिन्न राजनीतिक सोच भएका मानिसहरूलाई लिएर हि"ड्न विशेष मिहिनेत गर्नुपर्दछ, जरुरी पर्दा उनीहरूलाई संरक्षण पनि दिनर् ुपर्दछ। यो प्रश्नमा माथिदेखि तलसम्म व्यापक छलफल गरी स्पष्ट हुन जरुरी छ।
  4. यस बीचमा अर्थ सङ्कलनका क्रममा आम रूपमा होइन छिट्फुट रूपमा वर्गदुस्मनमाथि होइन मित्र वर्गका सामान्य स्थानीय ठूला-ठालु माथि पनि अनावश्यक दबाव, धम्की र बल प्रयोग समेत हुनेगरेका छन्। यसलाई हामीले कडाइपर्ूवक रोक्नर्ुपर्दछ। हामीले आफ्नोे व्यवहारद्वारा बढीभन्दा बढी मानिसहरूलाई वर्गदुस्मनको बिल्ला भिराएर उसमाथि दबाव दिने तरिका अपनाउनु ह"ुदैन। बरु, हामी मुख्य दुस्मनका विरुद्ध सहायक दुस्मनलाई समेत साथ लिएर चल्ने नीतिको पक्ष लिन्छौं भने धनी किसान र राष्ट्रिय पु"जीपतिलाई त सत्तामा सहभागी गराउन चाहन्छौं। सैद्धान्तिक स्पष्टताको अभाव, वर्गविश्लेषणलाई ध्यान नदिनु तथा निम्नपु"जीवादी अराजकता नै यस प्रकारका घटनाहरूको कारण हो।
  5. हाम्रो जीत हु"दै गएको र दुश्मन पछि रहेको अवस्थामा पार्टर्ीीे नीति, योजना, सीमा र निर्ण्र्ााबिर्सर्ेेअति उत्साहित बनेर बढी आक्रमण गर्ने तथा दुस्मन अघि बढेको र हाम्रो अस्थायी हार भएको अवस्थामा पूरै भाग्ने खालका घटनाहरू पनि यस अवधिमा छिटफुट रूपमा घट्दै गएका छन्। यो पनि निम्नपु"जीवादी वर्गकै चरित्रको अभिव्यक्ति हो। यो प्रवृत्तिले जतिबेला चौतर्फी हमला गरेर मित्रलाई पनि दुस्मन बनाउने र हारको बेलामा दुस्मनलाई समेत अनावश्यक रूपले मित्र देख्न खोज्दछ। यो समस्या समाधानको लागि पनि हामीले निम्नपु"जीवादी अधर्ैयका विरुद्ध सङ्र्घष्ा गरी र्सवहारावर्गीय दृढता र लचकताको विकास गर्न ध्यान दिनर्ुपर्दछ। संकर्ीण्ातावाद, अकर्मण्यतावाद र आत्मर्समर्पणवाद विरुद्ध विचारधारात्मक एवम् राजनीतिक सङ्र्घष्ा अझै माथि उठाउन आवश्यक छ। आत्मसुरक्षावादको खतरा नै अहिले पनि हाम्रो लागि मुख्य खतरा हो भन्ने कुरा स्पष्ट रहनर्ुपर्दछ।
  6. सूचना, सञ्चार र रिपोर्टिङ्ग प्रणाली व्यवस्थित पार्नेबारे निरन्तर प्रयत्नका बावजुद अझ पनि यस क्षेत्रमा गम्भीर प्रकारका चुनौतीहरू रहनगएका छन्। सूचना-सञ्चारको अभावमा कैयौं पटक केन्द्रीय नेतृत्व स्वयम् अन्योलमा पर्ने र तत्काल गर्नुपर्ने घोषणा र दिनुपर्ने निर्देशनमा ढिलाइ हुनेगरेको छ।
  7. तेस्रो योजनाले जनयुद्धका विरुद्ध दुस्मनको ठूलो सैन्य अप्रेसन हुने र यसका विरुद्ध तयारी गर्न जोड दिएकोले वर्तमान "किलो सेरा टु" कुनै नया" कुरा नभए पनि ठीक यही अवधिमा त्यो अप्रेसन सुरु हुने कुराको आ"कलन भने केन्द्रीय नेतृत्वले पनि गर्न सकेन। तत्कालीन र व्यवहारिक अर्थमा दुस्मनको यो अप्रेसन एक हदसम्म पार्टर्ीीोद्धा र जनताका लागि आकस्मिक हुन गयो। दुस्मनको योजना ठोस रूपमा थाहा पाउन सकिएको भए त्यसको प्रतिकारमा अहिलेको भन्दा राम्रो तयारी गर्न सकिन्थ्यो। भावी दिनहरूमा यसप्रकारको समस्या समाधानको निमित्त एकातिर दुस्मनको विविध अभिव्यक्तिहरूलाई अझ सुक्ष्म रूपले विश्लेषण गर्ने तथा दुस्मनको वास्तविक स्थिति पत्ता लगाउन विशेष विभाग सङ्गठित गर्न आवश्यक छ।
  8. यस बीचमा पार्टर्ीीमोर्चा, सेना, विभिन्न जनवर्गीय सङ्गठन, मञ्च र विभागका कामहरूलाई प्रभावकारी रूपले संयोजन गरेर अगाडि बढाउन कैयौं व्यवधानहरू देखापरेका छन्। परिस्थितिले सङ्गठनात्मक संरचनाका समग्र पक्षमा गुणात्मक फड्को अनिवार्य भएको छ।
  9. पार्टर्ीीे अन्तर्रर्ााट्रय कामको महत्त्व गुणात्मक ढङ्गले बढेर गएको छ। तर, वर्तमान सङ्गठनात्मक संरचनाबाट त्यो महत्त्वअनुसार भूमिका खेल्न सकिरहेको छैन। यसका लागि पार्टर्ीीे निश्चित शक्ति पर्ूण्ारूपले खटाउन आवश्यक छ। सामान्यतः विश्वव्यापी रूपमा र विशेषतः भारत र दक्षिण एसियामा हाम्रो सक्रिय भूमिका वस्तुगतरूपले आवश्यक भैसकेको छ। सबैभन्दा ठूलो कुरा भारतीय जनताको बीचमा क्रान्तिको पक्षमा जनमत सिर्जना गर्न विशेष ध्यान दिनर्ुपर्दछ।

    १०.जनयुद्धको क्रममा घाइते हुने, अङ्गभङ्ग हुने पार्टर्ीीदस्य, योद्धा र जनसमुदायको उपचार संरक्षण र काममा लगाउने प्रक्रियाबारे पार्टर्ीी व्यवस्थित नीतिको अभाव रहेको छ। त्यस्तै जेलमा परेकाहरूको हेरविचार, वैचारिक-राजनीतिक र साङ्गठनिक परिचालनका बारेमा पनि स्पष्ट नीतिको अभाव खट्किएको छ। यसबारे अविलम्ब ठोस नीतिको प्रतिपादन गरी व्यवहारमा लागु गर्न आवश्यक छ। यसका साथै जनयुद्धका महान् अमर शहीद परिवारहरूको हेरविचार संरक्षण र राजनीतिकरण गर्ने विषयमा पनि ठोस नीतिका आधारमा हल गर्न आवश्यक छ।

४) जनयुद्धको अनुभव र केही महत्त्वपर्ूण्ा प्रश्नहरू

पार्टर्ीी मूल विचारधारात्मक, राजनीतिक र फौजी कार्यदिशा सही प्रमाणित भएपनि अर्ढाई वर्षो जनयुद्धको विकासले कैयौं महत्त्वपर्ूण्ा नया" प्रश्नलाई जन्म दिएको छ। जनयुद्धका अनुभवका आधारमा ती प्रश्नहरूको जवाफ दिनु आवश्यक छ। यस सर्न्दर्भमा निम्न कुराहरूमा गम्भीरतापर्ूवक ध्यान दिन र स्पष्ट हुनर्ुपर्दछ ः

(क) र्सवप्रथम जनयुद्धको विकासले छापामार इलाका र आधारइलाकाबारे अझ व्यापक सैद्धान्तिक स्पष्टताको माग गरेको छ। हामी स्पष्ट हुनर्ुपर्दछ कि आधारइलाकाको अवधारणा दर्ीघकालीन जनयुद्धअर्न्तर्गतको एक रणनीतिक अवधारणा हो। आधारइलाकाको प्रश्न दर्ीघकालीन जनयुद्धस"ग अभिवाज्यरूपले गा"सिएको छ। अतः यो एउटा सैद्धान्तिक प्रश्न हो। आधारइलाकाविना गाउ"बाट सहर घर्ेर्ने कुनै दर्ीघकालीन जनयुद्ध हुनै सक्दैन। तर, छापामार इलाका भनेको दर् ीघकालीन जनयुद्धको कुनै रणनीतिक एवम् सैद्धान्तिक प्रश्न होइन। छापामार इलाकाको प्रश्न वास्तवमा आधारइलाका निर्माणको सर्न्दर्भमा एक कार्यनीतिक र सङ्क्रमणकालीन प्रश्न हो। यदि छापामार इलाकालाई आधारइलाकाजस्तै रणनीतिक महत्त्वको इलाकाका रूपमा बुझने काम भयो भने त्यसबाट फौजी क्षेत्रमा सुधारवादको गम्भीर खतरा उत्पन्न हुन्छ।

अन्तर्रर्ााट्रय कम्युनिस्ट आन्दोलनमा छापामारलाई कार्यनीतिक र सङ्क्रमणकालीन अर्थमा नबुझेर रणनीतिक र सैद्धान्तिक अर्थमा लिने गलत प्रवृत्ति रह"दै आएको छ। यस प्रकारको प्रवृत्तिले फौजी क्षेत्रमा सुधारवादको प्रतिनिधित्व गर्दछ। कार्यनीतिका नाममा छापामार इलाकालाई नै दर्ीघकालीन रूप दिइयो भने पनि त्यो रणनीति नै बन्न जान्छ। यस प्रकारको चिन्तनले आधारइलाका कायम गर्न अपनाउनुपर्ने सचेत प्रयत्नको भूमिकालाई कमजोर पार्दछ र छापामार युद्धलाई चलायमान र नियमित मोर्चाबद्ध युद्धको रूपमा विकासको आवश्यकतालाई नजरअन्दाज गर्दछ। वस्तुतः त्यसप्रकारको सोचाइले छापामार युद्धलाई घुमन्तु व्रि्रोहीको छापामारवादका रूपमा लिन्छ र युद्धमा गुणात्मक फड्कोको आवश्यकतालाई अस्वीकार गर्दछ। त्यसैले फौजी क्षेत्रमा यो चिन्तन सुधारवादी चिन्तन हो। हामीले त्यसप्रकारको चिन्तनका विरुद्ध सङ्र्घष्ा गर्दै आधारइलाका तयारीको प्रश्नमा नै आफ्नोे ध्यान केन्द्रित गर्नुपर्दछ। स्पष्ट छ कि छापामार इलाकाको प्रक्रिया सारतः आधारइलाका निर्माणकै प्रयत्न हो।

मूल सिद्धान्तमा स्पष्ट हु"दाहु"दै पनि गत कालमा पार्टर्ीी छापामारइलाकाका निमित्त आधार तयार पार्ने, छापामार इलाकाहरूको विकासका लागि सम्पर्ूण्ा शक्ति केन्द्रित गर्ने तथा छापामार इलाका कायम गर्ने विगत योजनाहरूमा गरेको अभिव्यक्तिले छापामार इलाकाको प्रश्नलाई रणनीतिक अर्थमा बुझन सक्ने आभास दिएको छ। यसमा एकदम स्पष्ट रहन पर्दछ कि ती अभिव्यक्तिहरू तत्कालीन कार्यनीतिक र व्यवहारिक अर्थमा नै गरिएका हुन्। दर्ीघकालीन जनयुद्धको मूल रणनीतिक प्रश्न भनेको आधारइलाका मात्र हो।

आधारइलाका एकैपटक स्थिर, स्थायी प्रकारका हुन्छन् वा हुनर्ुपर्दछ भनेर बुझनु पनि गम्भीर भूल हुनेछ। क. माओले आधारइलाकालाई अस्थायी, स्थिर र सापेक्ष स्थिर गरी विकासका अलग-अलग स्तरमा व्याख्या गर्नुभएको छ। एकैपटक आधारइलाकाहरू कायम भैसकेपछि ती पुनः दुस्मनको भीषण दमनद्वारा छापामार इलाका वा दुस्मनकै इलाकामा फेरिन सक्दैनन् भन्ने पनि छैन। स्वयं चीनमा कैयौं पुराना आधारइलाकाहरू गुम्ने, पुनः प्राप्त हुने तथा नया" आधारइलाकाहरू निर्माण हुने लामो प्रक्रियाबाट गएर नै जनयुद्धले विजय हासिल गरेको हो।

यसका साथै यहा" यो कुरामा पनि स्पष्ट हुन जरुरी छ कि आधारइलाका निर्माण दुनियामा एउटै विधिद्वारा हुन्छ र हुनर्ुपर्दछ भन्ने छैन। चीनमै पनि नियमित लालसेनाद्वारा एकैचोटी कब्जा गरिएका, जनताका बीचबाट छापामार दलहरूको विकासद्वारा र दुस्मन सेनामा व्रि्रोह गराएर- फरक-फरक विधिद्वारा आधारइलाकाहरू कायम गरिएको पाइन्छ। कहा" कुन विधिद्वारा आधारइलाका कायम गर्ने भन्ने प्रश्न स्थितिमा भरपर्ने प्रश्न हो।

सामान्यतः आधारइलाका कायम गर्नको निम्ति बलियो जनाधार हुनुपर्ने, बलियो पार्टर्ीीुनुपर्ने, फौजी कारबाहीका लागि उपयुक्त धरातल हुनुपर्ने र बलियो जनसेना हुनुपर्ने कुरामा क. माओले जोड दिनुभएको छ। सिद्धान्त उही भएर पनि हामीले तिनलाई यान्त्रिक रूपमा ग्रहण गर्नु पनि हु"दैन। वास्तवमा छापामार इलाका र आधारइलाकाको भेद गर्ने एउटा महत्त्वपर् ूण्ा प्रश्न जनवादी सत्ताको अभ्यासको प्रश्न हो। छापामार इलाकाको अवस्थामा वस्तुुतः जनवादी सत्ता कायम हुन सक्दैन। त्यहा" छापामारहरूले नया" सत्ताका लागि छिनाझम्टी गरिरहेका हुन्छन्। यसको विपरित आधारइलाकाहरूमा जनवादी सत्ता कायम भएको हुन्छ र त्यसलाई खोस्न दुस्मनले ठूलो शक्ति प्रयोग गरिरहेको हुन्छ। उपरोक्त विश्लेषणबाट छापामार इलाका र आधारइलाका सम्बन्धमा सही धारणा बनाउन सकिन्छ।

अब हामीले नेपाली जनयुद्धको प्रक्रियाले आधारइलाका निर्माणको प्रश्नलाई कार्यसूचीमा ल्याएको हो वा होइन र नेपालमा आधारइलाका निर्माणका ठोस र्सतहरू के-के हुन् - भन्ने प्रश्नमा छलफल गर्न जरुरी छ। माथि जनयुद्धको मूल्याङ्कनको सर्न्दर्भमा स्पष्ट गरिएको छ कि देशमा तीनवटै क्षेत्रीय कमाण्डअर्न्तर्गत विभिन्न स्तरका जनवादी सत्ताका भ्रुणहरू देखापरेका छन्। त्यसमध्ये मुख्यतः पश्चिमाञ्चल क्षेत्रको मुख्य इलाकामा नै व्यापक रूपमा जनवादी सत्ताको प्रारम्भिक अभ्यास भएको छ। बलियो जनाधार, बलियो पार्टर्ीीउपयुक्त धरातल, देशव्यापी सङ्र्घष्ा, छापामार स्क्वायडद्वारा स्थानीय वर्गदुस्मनको सफाया र एक निश्चित सीमासम्म प्रतिक्रियावादी सत्ताको स्थानीय सैन्य शक्तिलाई पराजित गरेकै कारण त्यहा" त्यसप्रकारको विकास हुन गएको हो। विकासको असमान स्थितिअनुसार मध्य र पर्ूवका मुख्य इलाकाहरूमा पनि क्रमशः त्यही दिशातिर विकास भैरहेको छ।

यसरी जनयुद्धको विकासले पैदा गरेको व्यवहारिक अवस्था हर्ेदा नेपालमा आधारइलाका निर्माणको प्रश्नलाई कार्यसूचीमा ल्याएको तथ्य स्पष्ट छ। तर, हामीले यहा" यतिमात्र विचार गरेर पुग्दैन। आज जनयुद्ध राजनीतिक रूपले प्रतिक्रियावादी सत्ताका विरुद्ध समानान्तर शक्तिका रूपमा स्थापित भैरहेको छ। तर, फौजी रूपले यो धेरै कमजोर छ। मुख्य, सहायक र प्रचारका तीन प्रकारका इलाकाहरूलाई जन्म दि"दै अगाडि बढेको यो जनयुद्ध देशव्यापी प्रकृतिको रहेको छ। प्रतिक्रियावादी सत्तामा देखापरेको यस बीचको चरम अस्थिरताबाट फाइदा उठाएर विभिन्न प्रकारका जनसङ्र्घष्ा र जनपरिचालनको ठूलो सहयोग मुख्य इलाका र समग्र जनयुद्धले प्राप्त गरेको छ। अहिले दुस्मनले नया" सत्ताको विरुवालाई निमोठ्न मुख्य इलाकाहरूमा केन्द्रित हु"दै देशव्यापी रूपमा दमन अभियानलाई चलाइरहेको छ। भोलि योभन्दा ठूलो दमन हु"दा नेपालमा आधारइलाका बन्ने र टिक्ने सम्भावना छ या छैन - छ भने त्यो कुन आधारभूत पक्षमा संभव छ। यसमा हामी स्पष्ट हुन जरुरी छ। सामान्य सैद्धान्तिक अर्थमा मात्र होइन जनयुद्धको अनुभवले समेत देखाइरहेको छ कि देशका विभिन्न भागमा आधारइलाकाहरूको विकास संभव छ तर त्यो नेपालको सर्न्दर्भमा निम्न र्सतहरू पूरा गरेर मात्र हुन सक्छ ः

o सही नीतिका आधारमा पार्टर्ीी केन्द्रित रूपमा जमेर निरन्तर नेतृत्व गर्नुपर्छ।

o देशव्यापी छापामार कारबाहीहरू निरन्तर अगाडि बढ्नु पर्दछ।

o मुख्य इलाकाको वरिपरि छापामार इलाकाको विकास हुनर्ुपर्दछ।

o बलियो जनसेना निर्माणको प्रक्रियालाई तीव्र पार्नुपर्दछ।

o केन्द्रीय र स्थानीय रूपमा विविध प्रकारका जनसङ्र्घष्ाहरूको निरन्तर विकास हुनर्ुपर्दछ।

o भारतलगायत विश्वव्यापी रूपमा जनयुद्धको पक्षमा जनमत सृष्टि गर्न निरन्तर प्रयत्न हुनर्ुपर्दछ।

उपरोक्त मूलभूत र्सतहरू पूरा गर्ने प्रक्रियामा नै नेपालमा आधारइलाकाहरूको जन्म, विकास र रक्षा हुनसक्दछ। अब पार्टर्ीी यसै दिशामा आफ्नोे ध्यान र शक्तिलाई केन्द्रित गर्नुपर्दछ।

(ख) माथि आधारइलाका र छापामार इलाकासम्बन्धी विश्लेषणले हाम्रो पार्टर्ीीे तेस्रो ऐतिहासिक विस्तारित बैठकले जनयुद्धको विकासका उपचरणसम्बन्धी गरेको निर्ण्र्ााो पुनः व्याख्या गर्नु आवश्यक हुन्छ। त्यहा" अन्तिम तयारी, पहल र पहलको निरन्तरता, छापामार इलाका र आधारइलाका गरी चार उपचरणको कुरा गरिएको छ। सैद्धान्तिक र नीतिगत हिसाबले ती उपचरणहरूको विभाजनमा कुनै गल्ती छैन। तर, जनयुद्धको विकास र अनुभवको आधारमा हर्ेदा छापामार इलाका र आधारइलाकालाई उही स्तरका उपचरणमा राख्दा दुवै रणनीतिक र सैद्धान्तिक महत्त्वका इलाका हुन् कि - भन्ने भ्रम सिर्जना हुने ठाउ" त्यहा" रहेको छ। त्यसलाई हामीले माथि स्पष्ट गरिसक्यौं। यतिबेला ती चार उपचरणको जुन कुरा गरिएको छ। त्यो हाम्रो विकासको व्यवहारिक समस्या हल गर्ने उद्देश्यमा आधारित रहेको छ। त्यसैले यसलाई यन्त्रिक रूपमा बुझनु गल्ती हुन्छ।

अहिले जनयुद्धले आफ्नोे विकासद्वारा के देखायो भने त्यो आधारइलाका निर्माणको महान् चरणमा आइपुगेको छ। अबको योजना मुख्यतः आधारइलाका निर्माणको योजना हुनेछ। राजनीतिक चरणको दृष्टिले भने त्यो योजना पनि रणनीतिक रक्षाअर्न्तर्गतकै योजना हुनेछ। यो कुरामा हामी पूरै स्पष्ट हुनर्ुपर्दछ।

यसको अर्थ के हुन्छ भने पहल र पहलको निन्तरता एवम् छापामार इलाकाको दोस्रो र तेस्रो उपचरण एकैसाथ पार गरेर हामी चौथो उपचरण अर्थात् आधारइलाका निर्माणको उपचरणअर्न्तर्गत नया" योजना बनाउ"दै छौं। यसबाट गत केन्द्रीय समितिको बैठकले तेस्रो योजनालाई दोस्रो उपचरणबाट तेस्रो उपचरणमा प्रवेशको सङ्क्रमणकालीन योजना भनेकोमा वस्तुतः त्यो तेस्रो उपचरणबाट चौथो उपचरणमा सङ्क्रमणको योजना भनेको थियो। त्यसलाई हामीले हिजै त्यो रूपमा परिभाषित गर्न नसक्नुका पछाडि मुख्यतः छापामार इलाका र आधारइलाकासम्बन्धी धारणामा स्पष्टताको कमीले काम गरेको छ।

यो विश्लेषणले पार्टर्ीीमोर्चा र सेनाको विकास आधारइलाकाको तयारीलाई ध्यान दिएर गुणात्मक ढङ्गले गर्न प्रेरित गर्दछ। यसको अर्थ अब छापामार इलाकाको आवश्यकता छैन भन्ने होइन। मुख्य इलाकालाई आधारइलाकामा बदल्ने काम सहायक इलाकालाई छापामार इलाकामा नबदली, योजनाबद्ध ढङ्गले देशव्यापी छापामार कारबाही र जनसङ्र्घष्ाको विकास नगरी हुनै सक्दैन। कुरा के मात्र हो भने आधाइलाका निर्माणको तयारीलाई अगाडि राखेर मात्र अब हामीले जनयुद्धलाई नया" उचाइमा उठाउन आवश्यक पहलकदमी गर्न सक्दछौं। विचार, सङ्गठन र सङ्र्घष्ाको सबै क्षेत्रको क्रान्तिकारी रूपान्तरणको प्रक्रियालाई नया" गति प्रदान गर्न सक्दछौं। आधारइलाका निर्माणको यो नया" प्रक्रिया कैयौं योजना र अभियानका बीचबाट गुज्रने लामो प्रक्रिया हुनेछ।

(ग) जनताको फौजी क्षमताको विकासको समस्या नै आज हाम्रा अगाडि रहेको मुख्य समस्या हो भन्ने कुरा स्पष्ट भैसकेको छ। जनयुद्धको अनुभव र अहिले चलिरहेको प्रतिक्रियावादी सैन्य अप्रेसनले अझ तिखो रूपमा देखाएको छ कि सेना नभएको जनतास"ग आफ्नोे भन्नु केही हु"दैन। भावी दिनहरूमा फौजी शक्तिको आडमा मात्र जनताको पहलकदमीलाई धान्न सकिने स्थिति पनि अब झन् स्पष्ट भएको छ। त्यसैले आज पार्टर्ीीे मुख्य ध्यान सेना निर्माणको प्रश्न नै केन्द्रित हुन आवश्यक छ।

यस सर्न्दर्भमा र्सवप्रथम पार्टर्ीी सैन्य सङ्गठनको संरचनाबारे विचार गर्नुपर्दछ। विगतमा जिल्ला पार्टर्ीीातहत रहने छापामार स्क्वायड, स्थानीय सुरक्षा दल र स्वयंसेवक दलका रूपमा नै सैन्य सङ्गठन निर्माणको प्रयत्न रह"दैआएको छ। विकासको नया" आवश्यकताले अब यो संरचनामा गुणात्मक प्रगति अनिवार्य भएको छ। त्यसको लागि जनताको सैन्य शक्तिलाई मुख्य शक्ति, सहायक शक्ति र आधारभूत शक्ति गरी तीन संरचनाअर्न्तर्गत विकास गर्न जरुरी छ। मुख्य शक्ति नियमित छापामारहरूद्वारा निर्माण गरिनेछ र त्यो शक्ति सीधै क्षेत्रीय व्यूरो मातहतमा रहने छ। हालका लागि तीनवटै क्षेत्रीय कमाण्डअर्न्तर्गत कम्पनीको लक्ष्य राखेर प्लाटुन स्तरमा यो शक्ति कायम गरिनर्ुपर्दछ। यी प्लाटुनहरूको कमी सारमा अनिवार्य रूपमा क्षेत्रीय ब्यूरोको सदस्य रहनुपर्नेछ। जनाधार, प्राविधिक क्षमता र भौगोलिक क्षेत्रफल एवम् अनुकूलताका आधारमा तत्काल एक वा सोभन्दा बढी प्लाटुन निर्माण गर्न सकिन्छ। सहायक शक्ति भन्नाले अहिले जिल्ला पार्टर्ीीे मातहतमा काम गरिरहेको वा त्यहीअनुसार विकास गरिने नियमित चरित्रका छापामार स्क्वायड बुझनर्ुपर्दछ। यसप्रकारको सहायक शक्तिको सङ्गठन पनि क्रमशः प्लाटुन हु"दै अगाडि बढ्ने छ। निश्चित जिल्लाहरूमा विकासको स्थितिअनुसार लचिलो ढङ्गले प्लाटुन स्तरको संरचना बन्न पनि सक्दछ। तर पनि ती जिल्लापार्टर्ीी मातहतमा काम गर्ने सहायक शक्तिभित्रै पर्नेछन्। आधारभूत शक्ति भन्नाले अहिलेसम्म हामीले स्थानीय सुरक्षा दलका रूपमा सङ्गठित गर्दै आएको जनमिलिशिया बुझनर्ुपर्दछ। अबका दिनमा यी दलहरूलाई जनमिलिशियाकै रूपमा अगाडि बढाउनर्ुपर्दछ।

हातहतियार, तालिम र प्राविधिक दृष्टिले मुख्य शक्तिलाई पर्याप्त शक्तिशाली तुल्याउने कुरालाई प्राथमिकता दिनर्ुपर्दछ। मुख्य शक्तिले सहायक र आधारभूत शक्तिलाई हर दृष्टिले मद्दत पुर्‍याउन प्रयत्न गर्नुपर्दछ। हालका लागि कारबाहीको छापामार स्वरूपलाई नै प्राथमिकता दिई मुख्य शक्तिले चलायमान युद्धको अभ्यास पनि गर्नेछन्। आधारइलाका निर्माणको आवश्यकतास"ग प्रत्यक्ष रूपमा जोडिएको मुख्य शक्तिको मुख्य कार्यस्थल मुख्य इलाका नै हुनेछ। तर, स्थितिको आवश्यकताअनुसार यो शक्तिलाई क्षेत्रको कुनै पनि भागमा कुनै पनि कारबाहीको निमित्त प्रयोग गर्न सकिन्छ। यस प्रकारको शक्तिको निर्माणले दुस्मनको विरुद्धको कारबाहीमा स्थानीयतावाद र छापामारवादको अन्त्य एवम् जनसेना निर्माणको दिशामा गुणात्मक भूमिका खेल्ने कुरामा हामी स्पष्ट हुनर्ुपर्दछ। अतः यस प्रकारको मुख्य शक्तिको विकासमा सबै क्षेत्र, जिल्ला पार्टर्ीीवम् सिङ्गो पार्टर्ीी विशेष पहल एवम् सहयोग गर्नुपर्दछ।

उपरोक्त प्रकारका तीन मुख्य शक्तिमध्ये मुख्य र सहायक शक्ति नियमित सेनाका अङ्ग हुनेछन् भन्ने आधारभूत शक्ति दैनिक उत्पादनकार्यस"ग सम्बन्धित जनमिलिशिया हुनेछन्। युद्धको स्थिति र आवश्यकताअनुसार यी तिनओटै शक्तिका बीचमा विभिन्न प्रकारका तालमेल कायम गरिनर्ुपर्दछ। त्यो तालमेल प्रचार, सङ्गठन, उत्पादन, आक्रमण, रक्षा आदिजस्ता कुनै पनि काममा नियमित गरिनेछन्।

स्वयंसेवक दल जनकारबाहीका सर्न्दर्भमा आवश्यकताअनुसार गठन गर्न सकिन्छ तर ती कुनै स्थायी सैन्य सङ्गठनका रूपमा रहने छैन। अतः तिनका बारेमा स्थायी सङ्गठनका रूपमा चर्चा गर्न आवश्यक छैन। प्रचार इलाकामा मुख्यतः उपत्यकामा क्षेत्रको मातहतमा काम गर्ने एक वा सोभन्दा बढी छापामार स्क्वायड बनाउनुपर्ने छ। अहिले यहा" कुनै प्लाटुन स्तरको फर्मेशन हुनेछैन। क्षेत्रको मातहतमा काम गर्ने स्क्वायड नै त्यहा"को मुख्य शक्ति हुनेछन्। त्यसैगरी जिल्ला मातहतमा काम गर्ने स्क्वायडहरू सहायक शक्ति र सुरक्षादल आधारभूत शक्ति हुनेछ। प्रवासमा पनि आफ्नोे विशेषताअनुसार फौजी सङ्गठनको निर्माण र तिनलाई देशभित्रको फौजी कारबाहीमा सहयोगको संयन्त्र विकास गर्नुपर्दछ।

मुख्य शक्ति, सहायक शक्ति र आधारभूत शक्तिसम्बन्धी उपरोक्त अवधारणाले फौजी शक्तिको विकासमा एउटा महत्त्वपर्ूण्ा फड्कोको प्रतिनिधित्व गर्दछ। यसलाई वैचारिक एवम् सामरिक रूपले सफलतापर्ूवक कार्यान्वयन गरेर नै हामीले जनयुद्धको रक्षा र विकासलाई सुनिश्चित गर्न सक्दछौं।

(घ) जनवादी सत्ताको निर्माण र परिचालनको प्रश्न जनयुद्धको अर्ढाई वर्षो अनुभवले खडा गरेको अर्को महत्त्वपर्ूण्ा प्रश्न हो भन्ने कुरा पनि माथि स्पष्ट गरिसकेको छ। अहिले तीनओटै क्षेत्रीय कमाण्डअर्न्तर्गत विभिन्न इलाकाहरूमा विभिन्न स्तरका स्थानीय जनवादी सत्ताको भ्रुणहरू देखा परिरहेका छन्। दुस्मनले नया" सत्ताका ती भ्रुणहरूलाई सखाप पार्न चरम फासीवादी अभ्यास गरिरहेको छ। समग्र स्थिति विचार गर्दा जनवादी सत्ता, क्रान्तिकारी संयुक्त मोर्चा सर्न्दर्भमा पार्टर्ीी अगाडि दर् ुइवटा महत्त्वपर्ूण्ा प्रश्नहरू खडा भएका छन्। पहिलो प्रश्न स्थानीय सत्ताको सुरक्षा र सुदृढीकरणको प्रश्न हो र दोस्रो प्रश्न नेपालको विशिष्ट स्थितिमा दुस्मनको केन्द्रीय सत्ताका विरुद्ध केन्द्रीय रूपमा नै आमनेसामने भैरहेको जनयुद्धको शक्तिलाई सत्ता र संयुक्त मोर्चाको दृष्टिले कसरी अभिव्यक्त गर्ने भन्ने प्रश्न हो। गहिरिएर विचार गर्दा नेपालमा यी दुबै प्रश्न एकअर्कामा घनिष्ठ रूपले अन्तरसम्बन्धित रहेको तथ्य स्पष्ट देखापर्दछ। केन्द्रीय रूपमा दुस्मनको सत्ताको विरुद्ध प्रचार, सङ्गठन र सङ्र्घष्ाको उपयुक्त प्रक्रिया निरन्तर अगाडि बढ्न नसकेमा स्थानीय जनवादी सत्ता टिक्न करिब असम्भव बन्न जान्छ र त्यसैगरी स्थानीय जनवादी सत्ताको आधारविना केन्द्रीय पहकदमी क्रान्तिकारी दिशामा अगाडि बढ्नै सक्दैन। यो कुरा विगतका अनुभवहरूले स्पष्ट गरिसकेको छ।

स्थानीय जनवादी सत्ताको रक्षा र सुदृढीकरणका लागि निम्न कुराहरूमा गम्भीरतापर्ूवक ध्यान दिनर्ुपर्दछ ः

o पर्याप्त शक्तिशाली फौजको विकासद्वारा दुस्मनको फौजी आक्रमणलाई परास्त नगरिकन स्थानीय जनवादी सत्ताको न रक्षा हुनसक्छ न सुदृढीकरण नै। त्यसकारण, स्थानीय जनवादी सत्ताको रक्षा र सुदृढीकरणको पहिलो र्सत जनताको फौजी शक्ति विकास हो।

o सामन्तवाद र साम्राज्यवादविरोधी जनताका विभिन्न वर्ग, जाति, जनजाति, तह र तप्काका जनसमुदायलाई नया" सत्तामा जनवादी तरिकाले सहभागी गराउने कुरा सुनिश्चित गर्नु हो। यस सर्न्दर्भमा स्थानीय रूपले सबैलाई माओवादी बन्नुपर्ने कुराको माग गर्नुहु"दैन। बरु सामन्त, नोकरशाह र दलाल पु"जीपतिवर्गको विरोध गर्ने विभिन्न राजनीतिक र सामाजिक सङ्घसंस्थाहरूलाई समेत नया" सत्तामा सहभागी गराउन विशेष गम्भीरता र जिम्मेवारीका साथ पहल गरिनर् ुपर्दछ।

o नया" सत्ताको निर्माणप्रक्रिया पर्ूण्ा जनवादी पद्धतिमा आधारित हुनर्ुपर्दछ तथा जनताद्वारा चुनिएका प्रतिनिधिहरूलाई जरुरी पर्दा जनताद्वारा फिर्ता बोलाउने कुरा निश्चित गरिनर्ुपर्दछ। यहा" मुख्य ध्यान दिनुपर्ने कुरा हो नया" सत्ताको सम्पर्ूण्ा नियन्त्रण, निर्ण्र्ााएवम् कार्यान्वयन प्रक्रियामा जनताको आम सहभागिता सुनिश्चित गर्नु।

o स्थानीय जनवादी सत्ताको संरचनालाई गाउ" स्तर, इलाका स्तर र पूरै आधारइलाका स्तरसम्म विकास गर्ने प्रयत्न गर्नुपर्दछ। त्यसो गर्दा जनवादी केन्द्रीयताको मान्यताअनुसार गर्नुपर्दछ।

o जनवादी सत्ता सञ्चालन भएका वा हुने इलाकामा आम जनसमुदायलाई कुनै उपयुक्त संरचनामा आबद्ध गर्नुपर्दछ। सङ्गठित जनसमुदाय मात्र फलामे किल्ला हो भन्ने कुरालाई गम्भीरतार्पूक लिनर्ुपर्दछ।

o नया" सत्ताले जनताको दैनिक आर्थिक, सामाजिक र सा"स्कृतिक जीवनका आवश्यकता पूरा गर्न तथा त्यसमा निरन्तर सुधार गर्न जोड लगाउनर्ुपर्दछ।

नेपालको आर्थिक, राजनीतिक, सामाजिक र भौगोलिक विशेषताका कारण त्यसप्रकारका स्थानीय जनवादी सत्ता र आधारइलाकाहरूको संयोजन गर्न, दुस्मनको केन्द्रीय सत्ताको प्रतिरोध गर्न तथा देशभरिका जनसमुदायको सहयोग जुटाउन केन्द्रीय पहलकदमी विना सम्भव छैन। जनताको व्यापक क्रान्तिकारी संयुक्त मोर्चाको विकासद्वारा केन्द्रीय रूपमा नै प्रतिक्रियावादी सत्ताका विरुद्ध प्रतिरोध नगर्ने हो र स्थानीय जनवादी सत्तालाई संयोजन र सहयोग गर्ने प्रत्यक्ष भूमिका नखेल्ने हो भने स्थानीय सत्ताहरू निरीह र असहाय बन्ने खतरा प्रष्ट देखापर्दछ।

आज जनयुद्ध कुनै स्थानीय विषय भएको छैन। जनता र दुस्मन दुवैका लागि जनयुद्ध केन्द्रीय विषय बन्न गएको छ। दुस्मनले जनयुद्धलाई सखाप पार्न केन्द्रीय रूपमा नै पूरै जोड लगाएको छ। यति मात्र होइन नेपाली जनयुद्धले राष्ट्रिय मात्र नभएर अन्तर्रर्ााट्रय भूमिका पनि खेलिरहेको हुनाले साम्राज्यवाद र विस्तारवाद पनि यसलाई सखाप पार्न खुलेर अगाडि आइरहेका छन्। यसका साथै अन्तर्रर्ााट्रय स्तरमै क्रान्तिकारी जनसमुदाय पनि जनयुद्धको र्समर्थनमा अगाडि आइरहेका छन्। दुस्मनले जनयुद्धको विरुद्ध आफ्नोे प्रतिक्रियावादी सत्ताको रक्षाका लागि कथित राष्ट्रिय सहमतिका नारा अघि सारेको छ। उसले आगामी संसदीय निर्वाचनमा देशका सम्पर्ूण्ा प्रतिक्रियावादी, संशोधनवादी र अवसरवादी राजनीतिक गुटहरूलाई सहभागी गराएर जनयुद्धलाई प्रजातान्त्रिक निर्वाचनविरोधी घोषित गरी अलगावमा पार्ने र अझ भीषण दमनद्वारा सखाप पार्ने रणनीति अवलम्बन गर्नेछ। उपरोक्त सबै स्थितिमाथि विचार गर्दा पार्टर्ीी अविलम्ब दुस्मनको त्यसप्रकारको रणनीतिका विरुद्ध केन्द्रीय रूपमा नै ठोस पहल गर्नुपर्ने कुराको महत्त्व स्पष्ट हुन्छ।

यसै दृष्टिले विचार गर्दा केन्द्रीय क्रान्तिकारी संयुक्त मोर्चालाई जनगणतन्त्रको केन्द्रीय सङ्गठन समितिका रूपमा सङ्गठित पार्ने र त्यही हैसियतअनुसार देशका तमाम वामपन्थी, प्रगतिशील, देशभक्त र जनवादी शक्तिहरूलाई प्रतिक्रियावादी सत्ताको षडयन्त्रका विरुद्ध सङ्गठित र आन्दोलित पार्न विशेष पहल गर्न आवश्यक छ। यस प्रकारको केन्द्रीय संरचनाले तत्कालीन हिसाबले मुख्यतः सङ्र्घष्ाको साधनको रूपमा काम गर्नेछ। यसले स्थानीय जनवादी सत्तालाई संयोजन र परिमार्जन गर्ने, तिनीहरूको रक्षा गर्ने र विकास गर्ने कुरामा प्राथमिकता दिनर्ुपर्दछ। यसले प्रतिक्रियावादी सत्ताको राष्ट्रिय सहमतिको षडयन्त्रका विरुद्ध सामन्तवाद र साम्राज्यवादविरोधी जनसमुदायको एकताको प्रतिनिधित्व गर्नेछ। पुरानो सत्ता वा नया" सत्ताको प्रश्नलाई राष्ट्रिय बहसका रूपमा अगाडि बढाउने छ। यसले जनयुद्धको एक अभिवाज्य अङ्गका रूपमा जनताको क्रान्तिकारी जनसङ्र्घष्ालाई निरन्तर अगाडि बढाउन पहल गर्नेछ। साथै यसले नया" सत्ताको आर्थिक, राजनीतिक, र सा"स्कृतिक नीतिको ठोस प्रतिपादन गर्दै प्रतिक्रियावादी सत्ताको राष्ट्रघात एवम् जनविरोधी चरित्रको पर्दाफास गर्नेछ।

(ङ) उपरोक्त मुलभूत प्रश्नहरूमा स्पष्ट भैसकेपछि पार्टर्ीीमोर्चा, सेना, जनवर्गीय, सङ्गठन, मञ्च, विभागलगायत सङ्गठनका सम्पर्ूण्ा पक्षहरूमा गर्नुपर्ने नया" सुधारनीतिका कार्यभारहरूबारे नया" श्रृङ्खला अगाडि आउ"छ। त्यसबारे भावी योजनामा ठोस रूपले चर्चा गरिनेछ।

५) दुईलाइन संघर्ष र पार्टी सुद्धीकरणको प्रश्न

हाम्रो पार्टर्ीी अर्ढाई वर्षेखि जनयुद्धको महान् ऐतिहासिक प्रक्रियाको नेतृत्व गर्दै आएको छ। सयौं अमर शहीदहरूको, हजारौं क्रान्तिकारीहरूको त्याग र तपस्या तथा लाखौं जनसमुदायले अपर्ूव दुःखकष्टको सामना गर्दै प्रदान गरेको अपार सहयोगले आज यो पार्टर्ीीेशको एकमात्र क्रान्तिकारी पार्टर्ीीे रूपमा स्थापित भएको छ। अन्तर्रर्ााट्रय र्सवहारावर्गको सच्चा फौजी दस्ताका रूपमा यो पार्टर्ीीवश्वव्यापीरूपमा पनि स्थापित हु"दै गइरहेको छ। जनयुद्धको यो महान् प्रक्रियाले पार्टर्ीीे क्रान्तिकारी रूपान्तरणमा अद्वितीय भूमिका खेलेको छ। आज पार्टर्ीी क्रान्तिका लागि सम्पर्ूण्ारूपले समर्पित हजारौं क्रान्तिकारी कार्यकर्ताहरूको विकास भैरहेको छ। यो पार्टर्ीी क्रान्तिको उज्ज्वल भविष्यको एक सुखद सङ्केत हो।

तर यसको अर्थ हाम्रो पार्टर्ीी अब कुनै समस्या छैनन् भन्ने कुरा होइन। जनयुद्धको महान् प्रक्रियाले हाम्रो पार्टर्ीीे अगाडि रहेका तमाम समस्याहरूलाई सतहमा ल्याएको छ। ती समस्याहरू कतिपय गम्भीर प्रकृतिका पनि रहेका छन्। विकासको क्रममा नया" नया" समस्याहरूलाई सतहमा ल्याएको छ। ती समस्याहरू कतिपय गम्भीर प्रकृतिका पनि रहेका छन्। विकासको क्रममा नया" नया" समस्याहरू देखापर्दै जानु र तिनको समाधानको लागि सङ्र्घष्ा हुनु वस्तुगत नियम नै हो। मुख्य कुरा त कम्युनिस्टहरूले समस्याको ठीक-ठीक पहिचान गर्नु र सङ्र्घष्ाको उपयुक्त विधिद्वारा समस्याको समाधान गर्न ध्यान दिनु हो। वर्गसङ्र्घष्ाको समग्र प्रक्रियाको नेतृत्वको हैसियतले पार्टर्ीी आफूभित्रका समस्याहरू हल गर्दै नया" परिस्थितिको आवश्यकताअनुसार आफूलाई रूपान्तरण गर्न सकेन भने उसले इतिहासको जिम्मेवारी पूरा गर्न सक्दैन।

त्यसो भए आज पार्टर्ीी अगाडि रहेका मुख्य समस्याहरू के-के हुन् त - छोटोमा भन्नुपर्दा अन्तरसङ्र्घष्ा अर्थात दर् ुइलाइन सङ्र्घष्ासम्बन्धी मार्क्सवाद-लेनिनवाद-माओवादका शिक्षाहरूलाई अझ गहिरोस"ग आत्मसात गर्नु र पार्टर्ीी रहेका गैर्रर्सवहारा चिन्तन, प्रवृत्ति र आचरणका विरुद्ध व्यापक सङ्र्घष्ाद्वारा सुदृढीकरण गर्नु नै पार्टर्ीी अगाडि रहेका मुख्य समस्या हुन्।

(क) अन्तरसङ्र्घष्ा अर्थात दर्ुइलाइन सङ्र्घष्ाबारे एउटा जीवित पार्टर्ीी निरन्तर विचारधारात्मक सङ्र्घष्ा चलिरहन्छ भन्ने कुरामा हामी स्पष्ट छौं। यस्तो किन हुन्छ त - दार्शनिक रूपले पार्टर्ीीवयं विपरितहरूको एकता भएकोले वा पार्टर्ीीवयं एक अन्तरविरोध भएकोले त्यहा" विपरितहरूका बीचमा निरन्तर सङ्र्घष्ा चलिरहन्छ। त्यही सङ्र्घष्ा नै पार्टर्ीीे विकासको प्रेरक हो।

राजनीतिक रूपले भन्नुपर्दा पार्टर्ीीर्वहारावर्गको वर्गसङ्र्घष्ाको साधन हो। समाजमा चल्ने वर्गसङ्र्घष्ाको प्रतिविम्ब पार्टर्ीी दर्ुइलाईन सङ्र्घष्ाका रूपमा निरन्तर चलिरहन्छ। जबसम्म समाजमा वर्गसङ्र्घष्ा रहन्छ तबसम्म समाजमा दर्ुइलाईन सङ्र्घष्ा पनि चलिनै रहन्छ। यो वस्तुगत नियम हो। सबै दर्ुइलाईन सङ्र्घष्ाहरू शत्रुतापर्ूण्ा हु"दैनन् तर शत्रुतापर्ूण्ा दर्ुइलाइन सङ्र्घष्ाको विकास पनि वर्गसङ्र्घष्ाको उतारचढावस"गै अपरिहार्य छ। दर्ुइलाइन सङ्र्घष्ाको प्रकृतिलाई बुझन महान् र्सवहारा सा"स्कृतिक क्रान्तिका अनुभवहरूको आधारमा कमरेड माओको नेतृत्वमा चिनिया कम्युनिस्ट पार्टर्ीी गरेको निम्न संश्लेषणलाई हामीले आफ्नोे प्रस्थानविन्दु बनाउन जरुरी छ- 'समाजमा चल्ने वर्गसङ्र्घष्ाको पार्टर्ीी प्रतिबिम्बन अपरिहार्य छ र यो पार्टर्ीीत्र दर्ुइलाइन सङ्र्घष्ाका रूपमा संकेन्द्रित ढङ्गले देखापर्दछ। यो एउटा वर्गगत नियम हो। पार्टर्ीी वर्गसङ्र्घष्ाको प्रतिविम्वन भइहाल्नुको कारण के हो भने हाम्रो पार्टर्ीीुनै शून्य -भ्याकुम) मा रहेको हु"दैन बरु वर्गहरू रहेको समाजमा नै रहेको हुन्छ। बर्ुर्जुवा विचारधारा पुरानो आदतको शक्ति तथा अन्तर्रर्ााट्रय संशोधनवादी पद्धतिले पार्टर्ीीत्र प्रभावित र विशालु पार्ने संभाव हुन्छ। अझै भन्दा साम्राज्यवाद र समाजिक साम्राज्यवादले र्सवहारावर्गको अधिनायकत्व हाम्रो राज्यसत्तालाई उल्ट्याउने प्रयत्नमा संभव सैयौं उपायहरू अपनाउ"छन्। त्यसकारण, उनीहरू सबै उपायद्वारा हाम्रो पार्टर्ीी आफ्नोे इज्जत कायम गर्न खोज्छन्। यो सधंै सम्भव रहन्छ कि हाम्रो पार्टर्ीी कतिपय मानिसहरूले आफैलाई दुस्मनद्वारा भ्रष्ट हुन दिन्छन् र वर्गदुस्मनको दलाल हुने हदसम्म आफूलाई पतन गराउ"छन्। पचास वर्षो आफ्नोे इतिहासमा दशवटा ठूला-ठूला दर्ुइलाइन सङ्र्घष्ाका बीचबाट हाम्रो पार्टर्ीीुन गुज्रेर आयो राष्ट्रिय र अन्तर्रर्ााट्रय स्थलमा चलेको वर्गसङ्र्घष्ा कै प्रतिविम्वनहरू थिए।'

यसमा अझ अगाडि भनिएको छ- 'समाजमा चल्ने वर्गसङ्र्घष्ाको दर्ीघकालीन प्रकृतिले पार्टर्ीीत्र चल्ने दर्ुइलाइन सङ्र्घष्ाको दर्ीघकालीन परिस्थितिलाई निर्धारित गर्दछ। जबसम्म वर्गहरू, अन्तरविरोध, वर्गसङ्र्घष्ा रहिरहन्छ, त्यसको प्रतिविम्वनका रूपमा पार्टर्ीीत्र दर्ुइलाइन सङ्र्घष्ा पनि चलिरहन्छ। संभव त यो सङ्र्घष्ा अर्को दश, बीस अथवा तीसपटक व्यक्त हुनेछ र यो संभव हुन्छ कि लिन प्याओ, वाङमिङ्ग, ल्यू शाओ चि र काओ काङ्ग जस्ता व्यक्तिहरू फेरि पनि देखा पर्दछन्। यो मानिसको हृदयबाट स्वतन्त्र कुरा हो। कतिपय कमरेडहरू पार्टर्ीी महत्त्वपर्ूण्ा दर्ुइलाइन देखा पर्दा आश्चार्य मान्दछन्। यो वास्तवमा समाजवादी कालमा वर्गसङ्र्घष्ा र दर्ुइलाइन सङ्र्घष्ाबारे स्पष्ट समझदारीको अभावको परिणाम हो। उनीहरूले बुझदैनन् कि वर्गसङ्र्घष्ाको दर्ीघकालीन प्रकृति समुद्रको ज्वारभाटा जस्तै कहिले उच्च र कहिले निम्न रूपमा व्यक्त हुन्छन्। 'उच्च अथवा निम्न' हुनु वर्गसङ्र्घष्ाका भिन्न रूप मात्र हुन्। त्यसले सङ्र्घष्ाको उपस्थिति र अनुपस्थितिलाई बताउ"दैन त्यसैगरी जसरी उतार र चढावको अवस्था देखापर्दछ र गायब हुनुहु"दैन। वर्गसङ्र्घष्ा र दर् ुइलाईन सङ्र्घष्ाको दर्ीघकालीन प्रकृतिलाई दृढतापर्ूवक आत्मसात गरेर मात्र हामीले ती वर्गसङ्र्घष्ाको उतारचढावलाई तिनीहरूको उच्च र निम्न ज्वारलाई तथा विभिन्न घुम्ती र मोडहरूलाई निर्धारित गर्ने नियमहरू बुझन सक्दछौं। अनि मात्र हामी पर्ूण्ा तयारीको अवस्थामा रहने छौं। जस्तोसुकै भेषमा दुस्मनले आफूलाई पेश गरे पनि हामी वर्गसङ्र्घष्ा र दर् ुइलाइन सङ्र्घष्ामा पहलकदमी लिनेछौं। घटनाक्रमलाई बुझन त्यसलाई नेतृत्व गर्न तथा क्रान्तिको विजयलाई सुनिश्चित गर्न सक्नेछौं।'

दर्ुइलाइन सङ्र्घष्ाको प्रकृतिसम्बन्धी उपरोक्त संश्लेषण नै मालेमावादको सर्वोच्च संश्लेषण हो। यसबाट पार्टर्ीीत्र दर् ुइलाइन सङ्र्घष्ा कहिले देखापर्ने र कहिले बिलाउने प्रक्रिया नभएर कहिले उच्च र कहिले निम्नरूपमा व्यक्त हुने तर निरन्तर कायम रहने प्रक्रिया हो भन्ने कुरा स्पष्ट हुन्छ। दर्ुइलाइन सङ्र्घष्ा जतिबेला त्यो विकसित र उच्च रूपमा व्यक्त भएको हु"दैन त्यो मित्रतापर्ूण्ा सङ्र्घष्ाको सीमाभित्र हुन्छ र त्यसलाई आलोचना-आत्मालोचनाको पद्धति तथा अनुशासनको कारबाहीद्वारा हल गरिन्छ। तर जब त्यो विकसित र उच्च रूपमा देखापर्दछ त्यो दर्ुइलाइन सङ्र्घष्ा शत्रुतापर्ूण्ा रूपमा व्यक्त हुन्छ। त्यसलाई गुणात्मक तरिकाद्वारा हल गरिन्छ।

यो निश्चित हो कि अहिले हाम्रो पार्टर्ीी कुनै विकसित उच्च रूपको शत्रुतापर्ूण्ा दर्ुइलाइन सङ्र्घष्ाको स्थिति छैन तर विभिन्न विषयहरूमा विभिन्न स्तरमा दर्ुइलाईन सङ्र्घष्ा नै छैन भन्ने होइन। दर्ुइलाइन सङ्र्घष्ा जुनसुकै रूप र स्तरको भएपनि त्यसलाई बुझने र हल गर्ने सम्बन्धमा हामीले महान् र्सवहारा सा"स्कृतिक क्रान्तिको संश्लेषणलाई राम्रोस"ग आत्मसात गर्नुपर्दछ।

यहा" हामीले बुझनुपर्ने अर्को कुरा के छ भने दर्ुइलाईन सङ्र्घष्ाको केन्द्रविन्दु भुकम्पको केन्द्रविन्दु जस्तै पार्टर्ीीे केन्द्रीय समिति नै हुने गर्दछ। दर्ुइलाईन सङ्र्घष्ालाई ठीक ढङ्गले सञ्चालन गरिएमा सामान्यतः क्रान्तिकारी पक्षको विजय निश्चित हुन्छ। दक्षिणपन्थी संशोधनवाद मुख्य खतरा भैरहेको वर्तमान अवस्थामा दर्ुइलाइन सङ्र्घष्ासम्बन्धी उपरोक्त बुझाइमा स्पष्ट भएर मात्र पार्टर्ीीत्र र बाहिरको अवसरवादका विरुद्ध ठीक ढङ्गले सङ्र्घष्ा गरी पार्टर्ीी क्रान्तिलाई अर्को नया" उचाइमा उठाउन सकिनेछ।

(ख) जनयुद्ध र पार्टर्ीीभत्र दर्ुइलाइन सङ्र्घष्ाको स्थिति २०५१ सालमा दक्षिणपन्थी विर्सजनवादका विरुद्ध निर्ण्ाायक सङ्र्घष्ाद्वारा त्यसका प्रतिनिधिहरूलाई पार्टर्ीीट निष्काशन गरिएदेखि अहिलेसम्म पार्टर्ीी कुनै शत्रुतापर्ूण्ा दर्ुइलाइन सङ्र्घष्ाको स्थिति रहेको छैन। तर, जनयुद्धको ऐतिहासिक पहलको अन्तिम तयारीदेखि आजसम्म पार्टर्ीी विभिन्न विषयमा विभिन्न स्तरको सङ्र्घष्ा भने हु"दै आएको छ। यस बीचमा पार्टर्ीीत्र विभिन्न गलत चिन्तन, आचरण र कार्यशैली सतहमा आउने गरेका छन् र तिनका विरुद्ध सङ्र्घष्ा पनि चलिरहेकै छ।

सामान्य रूपले हर्ेदा जनयुद्धको विकासको आवश्यकताअनुसार आफ्नोे योग्यता र कार्यक्षमताको विकास गर्ने वा आफ्नोे पुरानो स्थितिअनुुसार जनयुद्धलाई बुझने, पार्टर्ीीे नीति-निर्ण्र्ाार अनुशासनको पालना गर्ने वा अराजकतावादी ढङ्गले जाने, निरपेक्ष समानतावादको विरोध गर्ने वा त्यसको माग गर्ने, र्सवहारावर्गीय सत्ताको पक्षपोषण गर्ने वा व्यक्तिवादी ढङ्गले जाने, भूमिगत कार्यशैली प्रणालीलाई दृढतापर्ूवक पालना गर्ने वा त्यसप्रति लापर्वाही अपनाउने, पार्टर्ीी क्रान्तिको जिम्मेवारी पूरा गर्न र्सवहारावर्गीय दृढताका साथ कठिनाइ र खतराको सामना गर्ने वा निम्नपु"जीवादी आत्मसुरक्षावादको शिकार हुने, दुस्मन र अवसरवादी बीचको अन्तर्विरोधलाई उपयोग गर्ने वा सबैमाथि एकैसाथ प्रहार गर्ने, समग्र पार्टर्ीी क्रान्तिको हितलाई केन्द्रमा राखेर काम गर्ने वा आफ्नोे निश्चित क्षेत्र, इलाका वा विभागको हितलाई केन्द्रमा राखेर काम गर्ने, यौन, प्रेम र विवाहको सम्बन्धमा र्सवहारावर्गीय एकनिष्ठताको आचरण गर्ने वा सामन्ती र पु"जीवादी छाडापनको आचरण गर्ने, पार्टर्ीीकतालाई मजबुत तुल्याउने वा गुटवादी तरिकाले काम गर्ने, पार्टर्ीीेतृत्वको भूमिका र महत्त्वलाई अँझै केन्द्रित पारेर स्थापित गर्ने वा नगर्ने आदि जस्ता विषयहरूमा पार्टर्ीीत्र निरन्तर सङ्र्घष्ा चल्दै आएको छ।

सबै कमरेडहरूलाई थाहा छ कि गत साल केन्द्रीय समितिकै कतिपय जिम्मेवार कमरेडहरूमा अराजकतावादी व्ज्यक्तिवादको गम्भीर भडकाव देखापर्‍यो। पार्टर्ीीेतृत्वको अत्यन्त उच्च र संवेदनशील स्थानमा रहेका कमरेडहरूमा देखापरेको त्यो विचलन यथार्थमा जनयुद्धको ऐतिहासिक पहलपछिको सबैभन्दा गम्भीर दर्ुइलाइन सङ्र्घष्ाको अभिव्यक्ति हो। पार्टर्ीी एकातिर त्यसप्रकारको गलत चिन्तनप्रवृत्तिको विरुद्ध सिङ्गो पार्टर्ीी्क्तिलाई प्रशिक्षित गरेर पार्टर्ीीकताको आधारलाई अँझै मजबुत बनाउने काम गर्‍यो भने अर्कोतिर रोग लागेका कमरेडहरूलाई उपचार गर्ने र पुनः पार्टर्ीी ल्याई जिम्मेवारी दिने काम पनि गरेको छ।

अनुभवले के देखाएको छ भने पार्टर्ीीे नेतृत्वदायी स्थानमा पुगेर गम्भीर वैचारिक एवम् सांगठनिक विचलनको शिकार भएका सदस्यको उपचार धेरै जटिल हुन्छ। आफ्ना गल्तीप्रति पश्चाताप भन्दा नेतृत्वप्रति प्रतिशोधको भावना उग्ररूपमा देखापर्नु, विभिन्न प्रकारका कर्ुतर्कद्वारा पार्टर्ीीेतृत्वबारे भ्रम सिर्जना गर्ने प्रयत्न गर्नु, पार्टर्ीी नेतृत्वदायी कमरेडहरूको बीचमा दरार पैदा गर्ने कोशिस गर्नु, पार्टर्ीीनुशासनलाई गम्भीर रूपमा उल्लङ्घन गरिराख्नु जस्ता कमजोरीको पुनरावृत्तिले त्यो जटिलतालाई पुष्टि गर्दछ। यो अनुभवले अराजकतावादी व्यक्तिवादका विरुद्धको वैचारिक एवम् राजनीतिक सङ्र्घष्ालाई अँझै व्यापक बनाउने र सञ्चालन गर्नुपर्ने आवश्यकता नै देखिन्छ।

जनयुद्धको विकासको आवश्यकताले पार्टर्ीीत्र वैचारिक र राजनीतिक विषयमा अँझै सीधा, खुला र स्पष्ट बहसलाई प्रोत्साहन गर्न अनिवार्य बनाएको छ। केन्द्रीय समितिमा त्यसप्रकारको बहसलाई प्रेरित गरेर मात्रै विविध चिन्तनप्रवृत्तिलाई चिन्न, बुझन र गलत प्रवृत्तिका विरुद्धको सङ्र्घष्ालाई अगाडि बढाउन सजिलो हुनेछ। यो प्रक्रिया केन्द्रीय समितिमा मात्र नभएर सिङ्गो पार्टर्ीी बढाउन आवश्यक छ। विचार र राजनीतिका प्रश्नमा सम्झौताले जनयुद्धलाई अगाडि बढाउन मद्दत गर्न सक्दैन।

आज वर्गसङ्र्घष्ा र दर्ुइलाइन सङ्र्घष्ाको आवश्यकताले नेतृत्वको केन्द्रीकरण र स्थापनाको प्रक्रियाबारे गम्भीर रूपले सोच्नुपर्ने बनाएको छ। वस्तुतः हाम्रो पार्टर्ीी केन्द्रीय नेतृत्वको भूमिका, महत्त्व, सुरक्षा, रूपान्तरण र स्थापितको विधि आदिबारे जनयुद्धको ऐतिहासिक पहलको अन्तिम तयारीको बेलादेखि नै गम्भीर बहस चल्दैआएको छ। वास्तवमा महान् जनयुद्धलाई नया" उचाइ प्रदान गर्ने सर्न्दर्भमा नेपाली जनसमुदाय, तमाम देशभक्त, जनवादी तथा प्रगतिशील शक्तिहरू, क्रान्तिकारी संयुक्त मोर्चाका साथीहरू, महान् अमर शहीदहरू, छपामार योद्धाहरू र पार्टर्ीीमरेडहरूको महत्त्वपर्ूण्ा योगदान रहेको छ। यस सम्बन्धमा बुझनुपर्ने कुरा के छ भने महान् जनयुद्धलाई विचारधारात्मक, राजनीतिक, सामरिक र सांगठनिक दृष्टिले नेतृत्व प्रदान गर्ने सम्बन्धमा ने.क.पा.-माओवादी)को निर्ण्ाायक भूमिका रहेको छ। ठीक यही"नेर हामीले विशेष ध्यान दिनयोग्य कुरा के छ भने एकताप्रक्रियादेखि अहिलेसम्म आउ"दा मालेमावादलाई स्थापित गर्ने, सत्ताकब्जाको राजनीतिक कार्यदिशालाई परिमार्जित गर्ने, देशको प्रधान अन्तरविरोधको निर्धारण गर्ने विषयमा -प्रश्नमा) रहेको सारसंग्रहवादी चिन्तनलाई सच्याउने, दर्ीघकालीन जनयुद्धको फौजी कार्यदिशालाई सही ढङ्गले परिभाषित तथा परिमार्जित गर्ने, प्रतिक्रियावादी सत्ताअर्न्तर्गतको चुनावको प्रश्नलाई जनयुद्धको प्रश्नस"ग जोडेर हर्ेर्ने, नेपाली समाजको ऐतिहासिक विशिष्टतालाई सही ढङ्गले परिभाषित गरी जनयुद्धको तयारी तथा पहलका लागि ठोस निर्ण्र्ाालिने, महान् जनयुद्धलाई तीन योजनाका आधारमा परिभाषित तथा कार्यान्वयन गर्दै विकसित तुल्याउने तमाम प्रकारका संशोधनवादीहरूलाई परास्त गर्दै अघि बढ्ने र महान् जनयुद्धलाई यसरी स्थापित गर्ने कार्यमा वर्तमान केन्द्रीय नेतृत्व र विशेषतः महामन्त्री क.प्रचण्डको यो भूमिकालाई जनसमुदायमा स्थापित गर्नेबारे विशेष ध्यान दिन आवश्यक छ। यस सम्बन्धमा निश्चित विधि अवलम्बन गरिनर्ुपर्दछ।

यसका साथै मोर्चा र सेनामा पार्टर्ीीे एकिकृत नेतृत्व स्थापित गर्ने, गुटवादका सबै अवशेषहरूलाई ध्वस्त पार्ने, यौन, प्रेम, विवाह, सम्बन्धबिच्छेद, व्यक्तिगत सम्पत्तिस"ग सम्बन्धित प्रश्नमा देखापर्ने सबै प्रकारका गैर्रर्सवहारा चिन्तन-आचरणका विरुद्ध मालेमावादी मान्यता स्थापित गर्न विशेष जोड लगाउन आवश्यक छ।

आज पनि पार्टर्ीी दक्षिणपन्थी संशोधनवादीको खतरा नै प्रमुख खतरा हो। जनयुद्धको प्रक्रियामा दक्षिणपन्थी संशोधनवाद मुख्यतः आत्मसुरक्षावादको रूपमा अभिव्यक्त हुन्छ। अतः आत्मसुरक्षावादको विरोधमा सैद्धान्तिक, राजनीतिक र सांगठनिक रूपले सङ्र्घष्ा गर्ने प्रश्नलाई विशेष प्राथमिकता दिनर्ुपर्दछ।

(ग) पार्टर्ीीुद्धीकरणबारे

पार्टर्ीीुद्धीकरण भनेको पार्टर्ीीत्र रहेका फोहोरमैला सफागर्ने विशेष अभियान हो। सामान्यतः पार्टर्ीीत्र फोहोरमैला सफा गर्ने काम दैनिक र निरन्तर रूपमा चलिरहेकै हुन्छ र चलिरहनर्ुपर्दछ। तर, सुदृढीकरण भनेको सामान्य सफाइ मात्र नभएर विशेष प्रकारको सफाइ अभियान हो। जसलाई पार्टर्ीी सँधैंभरि चलाइरहनु न सम्भव हुन्छ न न आवश्यक नै। आज हाम्रो पार्टर्ीीर्ढाई वर्षो जनयुद्धको प्रक्रियाबाट गुज्रिएको छ। यस बीचमा पार्टर्ीीत्र थुप्रै गैर्रर्सवहारा चिन्तन र आचरण पनि सतहमा आएका छन्। तिनलाई सफा नगरी नया" चरणको आवश्यकता पूरा गर्न सम्भव छैन। यद्यपि विकासको वर्तमान अवस्थामा नै हाम्रो पार्टर्ीी लागि धेरै उच्च र कठोर प्रकारका शुद्धीकरण अँझै सम्भव छैन र जनयुद्धको नेतृत्वकै आवश्यकताले प्रारम्भिक प्रकारको शुद्धीकरण भने अनिवार्य भैसकेको छ।

हाम्रो अवस्थामा सुद्धीकरण मालेमावादका सिद्धान्तका ज्ञानलाई गहिर्‍याउने एउटा अध्ययनअभियान हो र यसलाई त्यसरूपमा बुझेर योजनाबद्ध अध्ययन अभियान थालनी गरिनर्ुपर्दछ।

हाम्रो अवस्थामा सुद्धीकरण आलोचना र आत्मालोचनाको औपचारिक होइन एउटा ठोस उपलब्धिमूलक सङ्र्घष्ाको अभियान हो र यसलाई त्यसै रूपमा बुझेर योजनाबद्ध सङ्र्घष्ा सञ्चालन गरिनर्ुपर्दछ।

हाम्रो अवस्था सुद्धीकरण गैर्रर्सवहारा चिन्तन, प्रवृत्ति र आचरणका विरुद्ध सङ्र्घष्ा अभियान हो। यसलाई यसैरूपमा बुझेर प्रत्येक कमिटीमा बहस र छलफल सङ्गठित गर्नुपर्दछ।

हाम्रो अवस्थामा सुद्धीकरण वैचारिक रूपले मनोगतवादका विरुद्ध तथा पार्टर्ीीबन्धी र कार्यशैलीका सर्न्दर्भमा संकर्ीण् ातावाद र उदारवादका विरुद्धको सङ्र्घष्ालाई अँझै व्यवस्थित रूपले माथि उठाउनु हो र यसलाई योजनाबद्ध रूपले चलाउनर् ुपर्दछ।

हाम्रो अवस्थामा सुद्धीकरण उपरोक्त अध्ययन, छलफल, बहस र सङ्र्घष्ाका आचरणमा सबै स्तरका कमिटीहरूमा थपघट, पर्ुनर्गठन आदिद्वारा जनयुद्धको नेतृत्वको आवश्यकता पूरा गर्ने ढङ्गले सङ्गठन रूपान्तरण गर्नु हो र यसलाई यसै रूपमा बुझेर योजनाबद्ध पहल गरिनर्ुपर्दछ।

उपरोक्त मूलभूत मान्यताका आधारमा सुद्धीकरण अभियानका लागि मूल दस्तावेजका रूपमा आंकलन तयार पार्ने अभियानको अवधि तोक्ने र कार्यान्वयन गराउने काम पार्टर्ीीेन्द्रीय कार्यालयले गर्नेछ।

६. नयाँ चरणको नयाँ योजना

"जनतामा भर गरुन्जेल, जनताको अग्र सिर्जनात्मक शक्तिमा विश्वास गरुन्जेल र यसरी जनतामा विश्वास गरेर उनीहरूमा अफूलाई एकरूप पारुन्जेल हामीले जस्तोसुकै अप्ठ्याराहरूलाई पनि पार गर्न सक्छौं र कुनै शत्रुले पनि हामीलाई कुल्चन सक्दैन। बरु हामीले नै जुनसुकै शत्रुलाई पनि जित्न सक्छौं भन्ने कुरा बुझाउन प्रत्येक कमरेडहरूलाई आवश्यक मद्दत गर्नुपर्दछ।" - माओ

यो योजना आधारइलाका निर्माणको महान् चरणमा प्रवेशको पहिलो योजना हुनेछ। केन्द्रीय समितिको तेस्रो ऐतिहासिक विस्तारित वैठकको निर्ण्र्ाानुसार यो चौथो उपचरणको पहिलो योजना हुनेछ। अवधिका दृस्टिले योजना सामान्यतः एक वर्षा हुनेछ। योजनाको कार्यान्वयन प्रक्रिया .... मितिदेखि प्रारम्भ हुनेछ।

योजनाको मूल नारा ः आधारइलाका निर्माणकोमहान् दिशामा अघि बढौं †

योजनाका प्रमुख राजनीतिक लक्ष्यहरू

(क) पश्चिमाञ्चल क्षेत्रअर्न्तर्गत मुख्य इलाका स्तरसम्मको तथा मध्य र पर्ूवाञ्चल क्षेत्रअर्न्तर्गत एरिया स्तरसम्मको संरचना खडा गरी जनवादी सत्ताको अभ्यास गर्ने।

(ख) क्रान्तिकारी संयुक्त मोर्चालाई नया" जनवादी सत्ताको केन्द्रीय सङ्गठन समितिको भूमिका समेत खेल्नसक्ने ढङ्गले विकास गर्ने तथा क्रान्तिकारी जनसङ्र्घष्ालाई योजनाबद्ध रूप दिने।

(ग) संसदीय व्यवस्था र संसदीय निर्वाचनको विरोध तथा नया" र जनयुद्धको पक्षमा व्यापक जनपरिचालन गर्ने।

(घ) क्रान्तिकारी किसान सङ्र्घष्ालाई प्राथमिकता दि"दै अन्य जनवर्गका सङ्र्घष्ालाई समेत अँझ माथि उठाउन प्रयत्न गर्ने तथा आधारभूत वर्ग र नया" इलाकाहरूमा सङ्गठन विस्तार गर्न जोड दिने।

(ङ) संसदवादका सर्न्दर्भमा पुराना र नया" संसदवादीहरूको व्यापक भण्डाफोर गर्ने।

योजनाका मुख्य फौजी लक्ष्यहरू

(क) पश्चिमाञ्चलका मुख्य रणनीतिक इलाकाहरूलाई आधारइलाकामा बदल्ने तथा मध्य र पर्ूवाञ्चलका रणनीतिक इलाकाहरूलाई आधारइलाकामा बदल्न तयारी गर्ने।

(ख) पश्चिमाञ्चल क्षेत्रीय कमाण्डअर्न्तर्गतका सहायक इलाकाहरूलाई छापामार इलाकामा बदल्ने तथा मध्य र पर्ूवाञ्चल कमाण्ड अर्न्तर्गतका सहायक इलाकाहरूलाई छापामार इलाकामा बदल्न प्रयास गर्ने।

(ग) मुख्य, सहायक र आधारभूत शक्तिका रूपमा सैन्य सङ्गठनको विकास गर्ने।

(घ) मुख्य शक्तिलाई प्राथमिकता दि"दै तीनवटै शक्तिको युद्धक्षमतामा विकास गर्न जोड दिने।

(ङ) सशस्त्र जनकारबाहीको माध्यमबाट आम जनसमुदायको फौजी क्षमताको विकास गर्ने।

वर्तमान परिस्थितिमा उपरोक्त राजनीतिक एवम् फौजी लक्ष्य प्रतिक्रियावादी सत्ताको संसदीय निर्वाचनको भण्डाफोर आन्दोलनस"ग जोडेर पूरा गर्न प्रयत्न गर्नुपर्दछ। यसका साथै फौजी लक्ष्य हासिल गर्ने प्रश्न प्राथमिक प्रश्न हो र फौजी क्षमताको विकासविना राजनीतिक लक्ष्य हासिल हुन सक्दैन भन्ने कुरामा स्पष्ट रहनर्ुपर्दछ।

१. सामान्यतः यो नया" योजना कार्यान्वयन प्रक्रियाको सुरुवात एउटा विशेष धक्काका रूपमा हुनेछ। दुस्मनको दमन अभियानलाई लिने नया" योजना कार्यान्वयनको वातावरण तयार गर्ने तथा प्रतिक्रियावादी निर्वाचन विरुद्ध जनमत सृष्टि गर्ने त्यसप्रकारको धक्का जरुरी छ। नया" योजना कार्यान्वयनको सुरुवातको सो धक्का निम्नानुसार हुनेछ।

फौजी कारबाहीका रूपहरूको प्रयोगका सर्न्दर्भमा नया" योजनाअर्न्तर्गत निम्न कुराहरूमा ध्यान दिनुपर्नेछ ः
२. पार्टर्ीीसेना र मोर्चाबारे

उपरोक्त राजनीतिक एवम् फौजी लक्ष्य हासिल गर्न पार्टर्ीीसेना र मोर्चाको विकासको लागि निम्न कुराहरूमा ध्यान दिनर् ुपर्दछ।

(क) पार्टर्ीी

क्ष्ख्। सबै स्तरका र मुख्यतः केन्द्रीय नेतृत्वको सुरक्षा र रूपान्तरणको प्रश्नलाई विशेष गम्भीरताका साथ लिनर् ुपर्दछ। (ख) सेना
(ग) मोर्चा
३. चार तयारीका सम्बन्धमा

(क) सैद्धान्तिक र राजनीतिक तयारी

(ख) सङ्गठनात्मक तयारी
(ग) प्राविधिक तयारी
आधारइलाका निर्माणको महान् दिशामा अघि बढौं †
जनयुद्धका महान् शहीदहरू अमर रहून् †
मार्क्सवाद-लेनिनवाद-माओवाद जिन्दावाद †
संसारका मजदुरहरू एक होऔं †